عوامل موثر بر وقوع ناآرامي ها در كشور عراق (مطالعه موردي ابعاد سياسي، اقتصادي، اجتماعي اعتراضات سال 2019)

Effective Factors on Unrest in Iraq: A Case Study of the Political, Economic and Social Dimensions of the 2019 Protests

هدف: اعتراضات سياسي يكي از انواع كنش ­هاي سياسي محسوب مي ­شود. عراق پس از صدام بارها شاهد چنين اعتراضاتي بوده است.آخرين مورد از اين اعتراضات در پاييز 1398 رخ داد. هدف پژوهش حاضر شناسايي علت ناآرامي ­هاي سياسي در عراق و چرايي تبديل اعتراضات اخير به شكل ضد نظام است. روش: براي انجام پژوهش حاضر از نظريه محروميت ­نسبي تِد رابرت گر و روش توصيفي ـ تحليلي استفاده شده است. يافته­ ها: طبق يافته­ هاي پژوهش، ميزان درآمد نفتي و رشد اقتصادي عراق طي سال­ هاي گذشته انتظارات ارزشي را در ميان جوانان، كه 59 درصد جمعيت را تشكيل مي­ دهند، بالا برده و به تعارض با توقعات ارزشي در آنها منجر شده است. لذا با مشاهده ميزان فقر، فساد و بيكاري و مقايسه كشور خود با ديگر دولت­ هاي منطقه دچار نوعي احساس محروميت­ نسبي شده ­اند. بنابراين كنش ­هاي سياسي آنها شكل خشونت­ آميز و اعتراضي به خود گرفته است. نتيجه­ گيري: با توجه به اينكه رفع احساس محروميت ­نسبي در شهروندان نيازمند اقدامات ساختاري و جدي است و انجام اين كار در كوتاه‌مدت عملاً امكان‌پذير نيست، لذا مي­توان گفت تا زماني كه اصلاحات اقتصادي لازم در عراق انجام نپذيرد و كنش­ هاي سياسي شهروندان عراقي در قالب جنبش­ هاي مدني و احزاب دنبال نگردد وقوع اعتراضات خشونت­بار همانند پاييز 1398 در شهرهاي عراق امري طبيعي و قابل تصور خواهد بود.

Objective: Political protests are one of the types of political action. Iraq has witnessed such protests many times after Saddam Hussein. The last of these protests occurred in the fall of 2019. The aim of this study is to identify the cause of political unrest in Iraq and to find an answer to the question of why the recent protests have become anti-regime? Method: The method used in this study is descriptive-analytical and uses Ted Robert Gurr's relative deprivation theory as a theoretical framework. Results: According to research findings, Iraq's oil revenue and economic growth over the past years has raised value expectations among young people, who make up 59% of the population, and make to feel contradiction with their value expectations. Thus, they have experienced a sense of relative deprivation by observing poverty, corruption and unemployment and comparing their country with other regional governments. Therefore, their political actions have taken the form of violence and protest. Conclusion: Given that the elimination of the feeling of relative deprivation in citizens requires structural and serious measures, and it is practically impossible to do so in the short term, so; it can be said as long as the necessary economic reforms are not carried out in Iraq and Iraqi citizens don't pursue their political activities in the form of parties and civil movements, the occurrence of violent protests, as in the fall of 2019 in Iraqi cities, will be natural and imaginable.