پيوند داد و شاهي در شاهنامه و چالش‌هاي آن

فاقد عنوان

يكي از پايه‌هاي تفكر فردوسي و از پركاربردترين كلمات و مفاهيم در شاهنامه، داد است ؛ چنان‌كه برخي شاهنامه را «حماسۀ داد» ناميده‌اند. داد از ديد فردوسي به‌گونه‌اي كلي در طبيعت و زندگي جريان دارد تا آنجا كه او مرگ را كه پيچيده‌ترين و رمز‌آلودترين مسئلۀ هستي است، از داد روزگار مي‌داند. فردوسي بين داد با شادي، آرامش، امنيت و آبادي و بيداد با ناخشنودي، ناآرامي و ويراني رابطه‌اي اساسي مي‌بيند. با وجود آنكه او داد را وظيفۀ همه مي‌داند، در اين كتاب پيوند بسيار برجسته‌اي ميان داد و شاهي وجود دارد؛ چنان‌كه دادگري برجسته‌ترين خصوصيت اغلب شاهان شاهنامه و مانيفيست همۀ آنان هنگام بر تخت نشستن است. اين مقاله به ارتباط داد با حكومت گران شاهنامه به شيوۀ توصيفي و تحليلي مي‌پردازد. از نتايج اين پژوهش آن است كه معيار داد و بيداد در شاهنامه در دوره‌هاي مختلف متفاوت است؛ براي مثال گاه داد با ملاك دين سنجيده مي‌شود، ولي عموماً در دوره‌هاي مختلف، معيار داد خود شاهان هستند چه به ‌لحاظ روان‌شناسي، همه خود را بر حق مي‌دانند. داد در شاهنامه (به‌ويژه با معيارهاي امروز و به‌خصوص در بخش اسطوره‌اي شاهنامه) گاه مفهومي پر از پارادوكس و مطلب بسيار چالش‌برانگيزي است.

فاقد چكيده