گونه‌شناسي مجتمع‌هاي تجاري در شهر تهران

Typology of shopping complex in Tehran

اصطلاح مراكزخريد ( (Shopping Centers اگرچه در دنياي علمي و زندگي روزمره پركاربرد و رايج است اما به همان اندازه نيز از ابهام برخوردار است. اشكال متعدد و متنوع اين مفهوم گاهي با هم در هم مي‌آميزد و مرزهاي دروني آن از ميان مي‌رود. در دو دهه گذشته در ايران، افزايش چشمگير فضاهاي تجاري به ويژه مال‌ها و مگاما‌ل‌ها در شهر تهران موضوعي بوده كه توجه همگان را به خود جلب كرده است اما اين امر از ابهام مفهومي و ابهام در تعداد و عملكردهاي گوناگوني آن كم نكرده است. نه تنها از تعداد و شكل بندي‌ها و طبقه بندي‌هاي موجود در مجتمع هاي تجاري تهران آگاهي كافي نداريم بلكه شناخت دقيقي هم راجع به جغرافيا و تاريخ اين فضاهاي تجاري مدرن وجود ندارد. به همين دليل در گام اول، ارائه آمار پايه‌اي و تدقيق مفهومي بر اساس طبقه بندي‌هاي مختلف مجتمع هاي تجاري ضروري بنظر مي‌رسد. داده‌هاي اين مقاله بر اساس سرشماري در بين سال‌هاي 1395 -1397 انجام گرفته‌است، و بر اين اساس ما به گونه شناسي و طبقه بندي مجتمع هاي تجاري و نوع آنها بر حسب وضعيت جغرافيايي و دوره‌هاي تاريخي احداث پرداخته‌ايم. براساس يافته‌هاي اين مقاله، بيشترين تعداد مراكز خريد و مال‌ها و مال‌هاي چند منظوره در دوره قاليباف و بيشتر در مراكز و مناطق شمالي و غربي تهران متمركز شده‌اند، همچنين، احداث اين مراكز تجاري فواصل و نزديكي و دوري آنها از يكديگر و محل استقرارشان تابع منطق مشخصي نبوده‌است.

In the past two decades, the dramatic increase in commercial spaces, especially malls and megamals in Tehran, has been a topic of great interest. But so far, there is insufficient information and accurate statistics on these modern commercial spaces. On the other hand, the term Shopping Centers, although widely used and common in the academic world and everyday life, is equally ambiguous. In Iran, due to the lack of international standards and the lack of a database and accurate statistics, these ambiguities are far greater. an‎d not only do we not know enough about the number and formations and taxonomies of Tehran''s commercial complexes, but there is also no accurate knowledge of the geography and history of these modern commercial spaces. for this reason, in the first step, it is necessary to provide basic statistics and conceptual clarification based on different classifications of commercial complexes. In this article, which is based on the results of a research carried out between 1976-1976, we will study the typology and classification of commercial complexes and their types according to their geographical status and historical eras. According to the findings of this article, the largest number of shopping malls and multi-purpose malls and properties were concentrated in the carpet weaving period and most in the north and west areas of Tehran, Also, the construction of these business centers, their proximity and distance from each other and their location, were not subject to any specific logic.