بررسي تطبيقي شاخص وجداني بودن شخصيت از منظر نهج‌البلاغه و روان شناسي

A Comparative Study of the Personality Conscientiousness Index according to Nahj al-Balagha and Psychology Theory

وجداني بودن، استعداد ويژه‌اي است كه خداوند در نهاد بشر قرار داده است تا در كنار ديگر تجهيزات، عهده‌دار كنترل، تنظيم و هدايت تكانه‌ها گردد. موضوعي كه دو روان‌شناس مك‌كري و كوستا ، در طرح 5 عاملي شخصيت به بخشي از آن تحت عنوان شاخص وجداني بودن پرداخته‌اند و رويه‌هايي را جهت شناسايي اين شاخص پيشنهاد نموده‌اند. تطبيق دو ديدگاه نهج‌البلاغه و روان‌شناسي مي‌تواند چشم‌انداز دقيق و اثربخشي را به وجود آورد.هدف اين پژوهش بررسي تطبيقي رويه‌هاي شاخص وجداني بودن شخصيت از منظر نهج‌البلاغه و روان‌شناسي است. در اين پژوهش توصيفي- تحليلي، شاخص وجداني بودن از منظر نهج‌البلاغه بر اساس مدل پنج عامل شخصيت مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها نشان داد جامع‌نگري در تعيين مقياس‌هاي اين شاخص مهم‌ترين وجه تشابه دو ديدگاه است و مهم‌ترين تفاوت‌ها اين است كه در نظريه روان‌شناسي، به‌واسطه غفلت از ارتباط انسان با خداوند، نگاهي انسان محورانه ارائه‌شده است و بهزيستي فردي و اجتماعي محور قرار دارد. درحالي‌كه نهج‌البلاغه ضمن توجه به بهزيستي مادي، و طرح مسئله در ابعاد وسيع‌تر، نگرشي خدامحورانه دارد و به تعالي روحي و ارتباط با خدا توجه ويژه دارد. با توجه به نتايج تحقيق ارتباط و پيروي از فرامين الهي نه‌تنها كمك‌كار اين شاخص است بلكه پشتوانه و ضامن دوام آن خواهد بود.

Conscientiousness is a special aptitude that God has bestowed upon human beings so that along with other equipment, they regulate and direct the impulses. A topic that two psychologists, McCrae and Costa, have mentioned in their five-factor model of personality, and have suggested procedures for identifying this index. Adapting the two perspectives of Nahj al-Balagha and psychology can provide a precise and effective perspective. The purpose of this study is to examine the comparative practices of the index of personality conscientiousness according to Nahj al-Balagha and psychology. During this descriptive-analytical study, the conscientiousness index was evaluated from Nahj al-Balaghi's perspective based on a five-factor personality model. Findings showed that holism in scaling this index is the most important common aspect of these two approaches. On the other hand, the relation of the human being with God has been neglected in psychology theory and due to a human-centric approach individual and social well-being have been considered as the core. While the Nahj al-Balagha, in addition to focusing on material well-being, and discussing the issue at a broader sense, has a God-centered attitude and special attention to spiritual excellence and communication with God. According to the results of the research, the relevance and compliance with the divine commandments not only contribute to this index but also support and guarantee its durability