بررسي تطبيقي داستان «چاه و آونگ» اثر ادگار آلن پو و «مردي در قفس» اثر صادق چوبك از ديدگاه كهن-الگويي يونگ

A Comparative Study of Edgar Allan Poe's "The Pit and the Pendulum" and Sadeq Chubak's "A Man in Cage" from a Jungian Perspective

پژوهش حاضر به بررسي تطبيقي دو داستان كوتاه از دو نويسندۀ پيشگام ايراني و آمريكايي از ديدگاه كهن­ الگويي يونگ مي­­پردازد. بررسي دو داستان «مردي در قفس» از صادق چوبك كه شباهت­هاي زيادي با «چاه و آونگ» از ادگار آلن پو دارد، نشان مي ­دهد چگونه مي­ توان بدون ازدست ­دادن هويت مستقل، از آثار ديگران تأثير گرفت و دست به آفرينش هنري جديدي زد بي ­آنكه اثر رنگ و بوي تقليد محض به خود بگيرد. رويكرد كهن­ الگويي به كار رفته در اين پژوهش نشان مي ­دهد كه يكي از دلايل رويكرد كم و بيش يكسان اين دو اثر به مسائل مشابه بشري، مراجعه به ناخودآگاه جمعي است كه فارغ از زمان و مكان عمل مي­كند. در هر دو داستان شخصيت­هاي اصلي تحت تأثيرات مخرب كهن­ الگوي مادر قرار گرفته و توانايي برقراري رابطه ­اي سازنده با ناخودآگاه خويش ندارند و گرفتار در زندان و اتاقي زهدان­ گونه، رويكردي واپسگرايانه در پيش مي ­گيرند. اين پژوهش نتيجه مي­ گيرد كه بسياري از نويسندگان مرد در زمان ­ها و مكان­ هاي مختلف، از جمله چوبك و پو، ديدگاه ­هاي مشابه مردسالارانه را در برخورد با مسائل ادبي برگزيده ­اند كه بارزترين آنها، انكار نقش مثبت ناخودآگاه و شخصيت­ هاي زن يا نماد­هاي آن ­است. در نهايت راهكارهايي از جمله تعامل سازنده به شيوه ­اي كه يونگ ترسيم مي­ كند، براي اصلاح اين ديدگاه­ ها پيشنهاد مي ­شود.

1. Introduction The present paper aims to conduct a comparative study of two Iranian and American forerunners of modern fiction. The study which is the first of this kind as far as the two authors are concerned, contends that “A Man in Cage” by Sadeq Chubak reveals similarities to Edgar Allan Poe’s “The Pit and the Pendulum” although the former does not lose its artistic independence. 2. Methodology The approach which is adopted in this study is Jungian and it is hoped to prove that it is possible to find more or less similar reactions to similar human issues in life and literature based on an archetypal perspective. 3. Findings and discussion The archetype of mother studied in this paper and applied on the two stories reveals a sad fact that most male authors adopt more or less similar patriarchal strategies in their writing regardless of time and place. 4. Conclusion It is revealed how archetypes which are universal symbols can be objectified in different ways under different circumstances. In the conclusion there are some Jungian suggestions to solve this problem and modify a sexist perspective towards female-related issues.