جستاري پيرامون انتساب دعاي صباح به حضرت اميربا تحليل سندي و نسخه‌شناختي آن

نخستين بار دعاي صباح مشهور در مفاتيح الجنان را علي بن الحسين بن حسان بن الباقي قرشي ‌الحلّي، زنده به ‌سال 653 يا 655ق، در اختيار المصباح روايت كرد. يحيي بن قاسم العلوي در 734ق به آن دست يافت. علي بن عبدالعالي كركي نيز به درويش محمد اصفهاني، به سال‌ 935 يا 939 ق اجازۀ نقل دعا را داد. بررسي سند و تحليل نسخه‌شناختي، هدف نوشتار حاضر است تا انتساب آن به علي(ع) را محك زند و معناي اصطلاح مشهور دربارۀ دعا را دريابد. اصطلاح مشهور ظاهراً از باب عمل به احاديث من بلغ و قاعدۀ تسامح در ادلۀ سنن و شهرت عمليه بوده است. از جمله قراين انتساب دعا به علي(ع)، علوّ مضمون ذكر شده كه صرفاً سبب «استحكام» و «احتمال» صدور است نه منتسب كردن دعا به امير(ع). ثبت نشدن دعا در عصر غلبۀ نگارش‌ها در ادعيه، فاصلۀ حيات نخستين راوي با عصر امام(ع)، طريق «وِجاده»، فترت نقل، ثبت نشدن دعا در ادعيۀ معاصر ابن الباقي، مقارنۀ نگارش دعا در زمان خلافت عثمان و رونق كتابت دعا در زمان صفويه و استفاده از عنصرهاي لفظي ناكاربرد در متون قرن نخست هجري در دعاي صباح از جمله دلايل ترديد اين انتساب از دوازده دليل برشمردۀ اين نوشتار است.