مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - علامه طباطبايي و تكوين دال آزادي در گفتمان انقلاب اسلامي 57 ايران

چكيده فارسي :

اين مقاله براي نخستين بار، با استفاده از رهيافت تحليل گفتمان به نقش علامه طباطبايي در تكوين دال «آزادي» در معناي مورد نظر گفتمان انقلاب اسلامي 1357 ايران مي پردازد و كوشش مي كند به دو پرسش پاسخ دهد: 1. نقش انديشه علامه طباطبايي در تكوين دال آزادي در گفتمان انقلاب اسلامي 57 ايران چيست؟ 2. سازوكار هاي اجتماعي انتشار انديشه علامه طباطبايي در پيوند با تكوين گفتمان انقلاب اسلامي چيست؟ تحقيق حاضر نشان مي دهد كه علامه طباطبايي اگرچه در عرصه انقلاب فاقد راهبرد سياسي انقلابي بوده است اما به طور بي واسطه (توليد متون) و باواسطه (از طريق شاگردان، حلقه هاي فكري و اجتماعات گفتماني) در تكوين دال آزادي گفتمان انقلاب اسلامي نقش ايفا كرده است. مقاله حاضر به منظور تبيين نقش بي واسطه علامه طباطبايي از نظريه گفتماني لاكلائو و موفه و براي نشان دادن نقش باواسطه او يعني تعيين سازوكار هاي اجتماعي پيوند انديشه علامه و گفتمان انقلاب اسلامي از نظريه فوكو، وسنو و كالينز استفاده كرده است. اين مقاله نشان مي دهد كه علامه با احياي موقعيت سوژگي «فيلسوف مفسر» و با محوريت نظريه ادراكات اعتباري، در منازعات گفتماني دهه 30 تا دهه 50 شركت كرده و در تكوين «گفتماني» مولفه هاي سه گانه دال آزادي در معناي مورد نظر گفتمان انقلاب اسلامي (الف. نفي سلطنت استبدادي؛ ب. آزادي در چارچوب اسلام و ج. نقد آزادي در گفتمان دموكراسي غربي) نقش «سوژگي سياسي» بي واسطه و باواسطه ايفا كرده است.