آزادخان غلجايي؛ حكمران سني‌مذهب و نقر سكه صاحب‌الزمان (عج)

تغييرات نوشتاري و مضامين روي سكه­ هاي ايراني، با سقوط و تأسيس حكومت ­ها، دچار تغييرات محتوايي مي ­گرديد. فرمان­روايان اين سرزمين ـ به ­ويژه از سقوط صفويه تا ابتداي قاجاريه ـ به دلايل مختلفي موجبات اين تغييرات و تحولات را فراهم مي­ نمودند. نمونه ­اي از اين مضامين را بر روي سكه­ هاي آزاد ­خان افغان مي­توان مشاهده كرد. مسأله پژوهش، هدف و انگيزه آزادخان سني مذهب در استفاده از نام صاحب ­الزمان (عج) بر روي مسكوكات خود است. يافته پژوهش، نشان مي ­دهد كه مضامين و شعارهاي نگاشته­ شده بر روي سكه­ ها، بيان­گر جهان­ بيني و باورداشت­هاي ديني، اخلاقي و سياسي جامعه ­اي است كه آن سكه­ ها در آن­جا رواج داشته است. از اين ­رو، هرچند ضرب سكه‌ها‌ و نقر مضامين آن در اختيار آزادخان غلزايي بوده، وي از روي مصلحت براي رضايت پيروان خود، به اعتقادات شيعي آنان احترام گذاشته و سكه با نام صاحب­ الزمان(عج) ضرب نموده است. اين پژوهش، با استفاده از روش كتابخانه­ اي و شيوه توصيفي- تحليلي و جمع­ آوري داده ­ها از منابع دست­ اول، در ابتدا اهميت دانش ­سكه­ شناسي، قدرت­ گيري آزاد­خان پس از قتل نادرشاه را بررسي مي‌كند. در ادامه، به بررسي كوتاه سير تحول شعاير بر روي سكه­ هاي عصر صفويه و دوران فترت در نقر مضامين شيعي يعني دوره افغان­هاي غلزايي و نادرشاه مي­ پردازد. در پايان، ضرب سكه به نام حضرت صاحب­ الزمان (عج) توسط آزادخان را تبيين و تحليل مي ­كند.