تحليل عوامل شكوفايي تفسير وجودي در دوره معاصر

Analysis of the Flourishing Factors of Existential Interpretation in Contemporary Period

آثار تفسيري بي‌شمار در موضوعات وجودگرايانه ازجمله انسان در متن زندگي، آزادي، انتخاب، تفرد، مسئوليت، اضطراب، معناي‌زندگي و... در دوره معاصر، نشان از تحول اساسي ايجاد شده در سبك تفسيرنويسي و شكل‌گيري گفتمان وجودگرايي در تفسير و شرح متون ديني دارد. از طرف ديگر هر نظام و سيستم تفسيري از اجزاي مختلفي تشكيل شده كه بر يكديگر تأثيرگذار و از هم تأثيرپذيرند. براي حصول شناخت كافي در حوزه روش‌ها و گرايش‌هاي تفسيرنويسي و تفسيرگويي، لازم است به نقش بخش‌ها و يا عوامل و جريانات مختلف توجه كرد. اين امر به‌گونه‌اي است كه تفسيرگويي را تابعي از تحولات علمي، فرهنگي، اجتماعي هر عصر در تمام عرصه‌ها قرار مي-دهد. از اين‌رو، اين مقاله برآن است پس از معرفي مختصر چيستي جريان تفسير وجودگرا، عوامل مؤثر را در به‌متن فراخوانده شدن رويكرد تفسيري وجودگرايي در شرح متون ديني، مورد تحليل و بررسي قرار دهد. تحولات فكري- اجتماعي مختلفي در جهان اسلام و غرب مانند جريان ماركسيستي-سوسياليستي، ليبراليسم، پراگماتيسم، فردگرايي، اومانيسم و تحولات دانش‌هاي علوم انساني چون ساختارگرايي، روانشناسي و عوامل فرهنگي و گسترش عرفان و جريان روشن‌فكري در ايران از جمله عوامل مؤثر در پيدايش و رونق اين رويكرد تفسيري به‌شمار مي‌روند. هر‌يك از اين عوامل و جريانات در شكوفايي گرايش وجودگرايي در تفسير متون ديني به ميزان قابل توجهي اثرگذار بوده‌اند به‌گونه‌اي كه برخي از آن‌ها به‌جهت هم‌راستايي و شباهت‌هاي خود با رويكرد وجودگرايي و برخي ديگر به‌جهت تقابل با آن به رونق اين رويكرد تفسيري ياري رسانده‌اند.

Numerous interpretative works on existential issues including human in the context of life, liberty, choice, exertion, responsibility, anxiety, meaningfulness, and so on, in the contemporary era, show the fundamental evolution created in the style of commentary and the formation of the existentialist discourse in the interpretation and description of religious texts. On the other hand, each system of interpretation is composed of different components that influence and influence each other. It is necessary to pay attention to the role of different sections or factors and currents in order to gain a sufficient understanding of the methods and tendencies of interpretation and interpretation. It is in such a way that it makes interpretation a function of the scientific, cultural, social evolutions of every age in all spheres. Therefore, this article aims to analyze and analyze the factors influencing the interpretation of existentialist interpretative approach in the description of religious texts after briefly introducing the existentialist interpretive process. Various intellectual and social evolutions in the Islamic world and the West such as Marxist-socialist, liberalism, pragmatism, individualism, humanism and humanities evolutions such as structuralism, psychology and cultural factors and the spread of mysticism and intellectual flow in Iran are among the effective factors in the emergence and prosperity of this interpretive approach. Each of these factors and currents has significantly contributed to the flourishing of the existentialist tendency in the interpretation of religious texts.