واكاوي روايات مناقشه‌برانگيز زنان در تفسير آيه14 آل عمران

Exploring Controversial Women's Traditions in the Commentary of Verse 14 of Surh Ale-Emran

مفسران در بهره‌گيري از روايت در تفسير آيه 14 سوره آل عمران عملكردي متفاوت از يكديگر دارند. برخي از آنان متذكر روايات ذم و برخي ديگر به نقل روايات مدح و ستايش زنان پرداخته‌اند. روايات ذم، زن را ريسمان شيطان و عاملي در فتنه و ابتلاء مردان توصيف مي‌كنند و لزوم ايجاد محدوديت‌هايي براي ارتباط زنان با مردان را مطرح مي‌سازند. در مقابل روايات مدح، با ترسيم چهره‌اي مثبت از زن، آن را برترين لذت دنيوي و اخروي و زن صالح را بهترين متاع دنيا معرفي مي‌كنند. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه مفسران دو سياق مختلف براي آيه در ذم لذائذ يا مدح‌ آن‌ها در نظر گرفته‌اند. روايات مدح با رويكردي ترغيبي به لذائذ دنيوي، همسو و مؤيد آيه در ضرورت بهره‌مندي از نعمات و لذائذ دنيوي و وسيله پنداشتن آن‌ها در جهت رسيدن به نعمات و لذائد اخروي هستند؛ اما روايات ذم، با ارائه تصويري نامناسب از زن، رويكرد ترهيبي دارند و همسو با مفهوم آيه به نظر نمي‌رسند. در ميان تفاسيري كه در ذيل آيه به نقل روايت پرداخته‌اند، تفاسير اجتهادي تمايل بيشتري به ذم لذائذ داشته و برعكس اكثر تفاسير اثري، ممدوح بودن اين لذائذ را مدنظر قرار داده-اند. مقاله حاضر به روش توصيفي- تحليلي در صدد بررسي و نقد عملكرد مفسران و اعتبار سنجي روايات ذيل آيه 14 سوره آل عمران است.

Commentators have a different performance in usage of traditions in interpreting of verse 14 of Surah Ale-Emran. Some of them mentioned the blaming traditions of women and others quoted the praise traditions. Blaming Traditions, introducing the women as string of Satan and instrument for sedition and temptation of men. Thus, these traditions recommend a limited relationship between men and women. In contrast, the praise traditions, drawing a positive approach to the woman and described it as the highest earthly pleasure and introducing the righteous woman as the best thing in the world. Prophetic traditions with the praise approach are in line with the necessity of enjoying of the blessings and worldly pleasures and the means to conceive them in order to attain the blessings and pleasures of the Hereafter, But the traditions of blaming, with an inappropriate portrayal of the woman, are in a deliberate approach and do not seem to fit the concept of the verse. Among the interpretations using traditions for interpreting of the verse 14, Exertional interpretations tend to be more pleasing to blaming traditions, but in the most of traditional interpretations, the enjoyment of this pleasure has been taken into account. This article is a descriptive study that examines the performance of commentators in using of traditions as main source for interpreting of the verse 14 of Surah Ale-Emran.