سالمندي شناختي بهنجار: تغييرات شناختي مرتبط با سن در سالمندان

به نظر مي رسد تغييرات شناختي وابسته به سن در دوران سالمندي گريزناپذير هستند، با اين حال اثرپذيري اين تغييرات از متغيرهايي نظير تحصيلات، هوش سيّال و مؤلفه هاي فرهنگي، فهم دقيق آن را با چالش مواجه ساخته است و يك تصوير روشن از تغييرات شناختي بهنجار مرتبط با سن بدست نيامده است. از اين رو هدف از پژوهش حاضر آن است كه با كنترل متغيرهاي يادشده، به بررسي تغييرات تحولي مؤلفه هاي شناخت (شامل حافظه كوتاه مدت و كاري، بازداري و بروزرساني، كاركردهاي اجرايي، مهارت هاي ديداري فضايي) از حدود 60 سالگي به بعد بپردازد. روش اين مطالعه علّي مقايسه اي بود. جامعه پژوهش شامل افراد 55 سال به بالاي شهر تهران بوده است كه از اين جامعه نمونه اي به حجم 201 نفر (48 نفر 55 تا 60 ساله؛ 47 نفر 60 تا 65 ساله؛ 52 نفر 65 تا 70 ساله و 54 نفر بالاتر از 70 سال) به روش نمونه گيري هدفمند انتخاب شدند. تمام اعضاي گروه نمونه داراي تحصيلات ديپلم به بالا بوده اند و در خرده مقياس سري ها از آزمون هوش كتل، عملكرد به طور تقريبي مشابهي داشته اند. از تكاليف فراخناي مستقيم و معكوس اعداد، حافظه ديداري كيم كارآد، استروپ، نگه داشتن رد، دسته بندي كارت هاي ويسكانسين و همچنين تكاليف ادراك فضايي و روابط و فعاليت هاي اجتماعي محقق ساخته به منظور جمع آوري داده ها استفاده شده است. نتايج نشان داده است گروه هاي سني از دوره سالمندي به بعد (60-65 با 65-70 و 65-70 با بالاتر از 70 ) در همه تكاليف شناختي ياد شده تفاوت معنادار با يكديگر داشته اند، به اين معنا كه از حدود 60 سالگي به بعد در متغيرهاي مورد اندازه گيري كاهش شناختي مرتبط با سن اتفاق مي افتد به گونه اي كه به موازات بالا رفتن سن، عملكرد شناختي در تمام تكاليف شناختي ياد شده ضعيف تر خواهد شد. بر اساس يافته هاي اين مطالعه يك تصوير روشن از روند تحول مكانيسم هاي شناختي پايه در سالمندان بدست آمده است و بر اساس نتايج آن مي توان يك بسته آموزشي توانبخشي شناختي تهيه و پيشنهاد نمود.