بررسي سمبول‌هاي حيوان‌گونگي روح در حكايت‌هاي تذكره الاولياء عطار

در آثار عرفاني متأخر ردپايي از حيوان‌گونگي روح ديده مي‌شود هرچند قدمت اين باورها به ادوار بدوي حيات انسان مي‌رسد. يونگ در آثار خويش كه برآمده از تحقيق در اساطير ملل گوناگون و پژوهش‌هاي مردم‌شناختي وسيع در آيين اقوام بدوي و شبه بدوي است، به معرفي برخي از نمادهاي حيواني پر تكرار در اين فرهنگ‌ها مي‌پردازد. در اين پژوهش با روش تحليلي ـ تطبيقي بر مبناي تحليل‌هاي يونگ به بازخواني نقش حيوانات در تذكرهالاولياء پرداخته‌ايم. نتيجۀ اين پژوهش نشان مي‌دهد كه در موارد زيادي نقش حيوانات، در حكايات تذكرهالاولياء مبتني بر باورهاي اساطيري حيوان‌گونگي روح هستند و اگر روح را به تعبير روان‌كاوي يونگ، تعبير قديمي «خود» و «روان» بگيريم، اين حيوانات نقش نمادهاي ناخودآگاه و مراحل تكامل روان را بر عهده دارند. چنان‌كه گاه سمبل خود يا روح متعالي عارف هستند، او را حمايت و حفاظت مي‌كنند، با او سخن مي‌گويند، شناختي برتر از وي دارند و به او معرفتي فراعقلي مي‌بخشند؛ گاه نيز مقام عارف را به عنوان رئيس قبيله و صاحب توتم، نشان مي‌دهند.