آينده‌شناسي و تحليل وضعيت نهايي بخش اقتصادي برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) مبتني‌بر نظريه بازي

شناخت صحيح نسبت به آينده رخدادها و وقايع در حوزه مسائل راهبردي، يكي از دغدغه‌هاي اصلي مسئولان هر كشور است. بدين‌منظور روش‌هاي بسياري تبيين شده كه مشهورترين آنها به‌منظور پيش‌بيني وضعيت بهينه بازيگران در يك تعامل چندجانبه‌، نظريه بازي است. نظريه بازي اولاً شامل اصولي كلي براي مدل‌سازي است و ثانياً داراي روش‌هاي متعدد (راهبرد) براي تحليل فرايند بازي و حصول پاسخ نهايي آن است. يكي از شاخص‌ترين مسائل راهبردي جمهوري اسلامي. ايران كه در سطح بين‌الملل به‌عنوان مهم‌ترين موضوع چندجانبه سال‌هاي اخير مطرح شده است، برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) است كه درنهايت با خروج امريكا، به شكست انجاميد و منافع اقتصادي ايران تأمين نشد. حال پرسش اين است كه آيا توافق برجام مي‌توانست مطالبات ايران و ساير بازيگران را به‌صورت هم‌زمان تأمين كند؟ آيا خروج امريكا از برجام صرفاً به‌دليل تغيير حزب حاكم بود يا از ابتدا اين‌چنين برنامه‌ريزي شده بود؟ با تحليل و بررسي بخش اقتصادي برجام توسط نظريه بازي، اثبات شد كه آينده اين توافق ازمنظر راهبرد غالب و بهينه پارتو فاقد پاسخ بوده، با تحليل توسط راهبرد تعادلنَشداراي دو پاسخ ميانه است و براساس راهبرد حداكثر رفاه اجتماعي، حائز پاسخ بهينه (بهينگي ازمنظر رياضي) است. درنهايت با اشتراك پاسخ‌ها اثبات شد كه بخش اقتصادي برجام، حتي با روش‌هاي تحليلي نظريه بازي نيز از ابتدا داراي پاسخ نبوده و عامل شكست آن نيز امريكاست. ازاين‌رو، براي حصول توافق، حتماً يكي از بازيگران بايد نسبت به مطالبات و ترجيحات خود عقب‌نشيني نمايد.