كليدواژه :
آموزش عمومي , فنّاوري , جمهوري اسلامي ايران , دوران پهلوي , دوران قاجار
چكيده فارسي :
شواهد تاريخي گوياي اين است كه در ايران توجه به علم و فنّاوري براي توسعۀ كشور از حدود 200 سال پيش و از اوايل سده سيزدهم خورشيدي آغاز شده است. در اين مقاله با مطالعه و بررسي اسناد و منابع تاريخي، به مرور مهمترين اقدامهاي دولت در حوزه هاي آموزش عمومي، آموزش عالي، پژوهش و فنّاوري و نقد آنها در سه دوره تاريخي قاجار (از زمان صدارت عباس ميرزا)، پهلوي و جمهوري اسلامي پرداخته ميشود. شكل گيري مدارس جديد به جاي مكتب خانه ها، تصويب قانون الزامي شدن آموزش عمومي، تأسيس دانشگاهها، رشد جهشي ميزان باسوادي، رشد كمّي و كيفي آموزش عالي، افزايش ميزان انتشارات علمي و توسعه فنّاوري در حوزه هاي راهبردي مانند فنّاوري موشكي و فنّاوري هسته اي مهمترين رويدادهاي سياستي حوزه علم و فنّاوري طي دو سده اخير در ايران است. همچنين وابستگي به كشورهاي خارجي به ويژه در دوران قاجار و پهلوي، تسلط ديوان سالاري در حوزه علم و فنّاوري و تحريمهاي بين المللي مهمترين مسائل سياستي در حوزه علم و فنّاوري است كه كشور با آن روبرو بوده است. با اين حال، پس از پيروزي انقلاب اسلامي و به رغم وجود موانع خارجي به ويژه جنگ تحميلي و تحريمهاي بين المللي، دستاوردهاي گستردهاي در حوزه علم و فنّاوري كسب شده است.
چكيده لاتين :
Historical evidence proposes that in Iran, attention to science and technology for the development of the country began some 200 years ago. This article studies and reviews historical documents and resources and go through the most important government actions in the fields of public education, higher education, research and technology, and their criticism in three historical Qajar periods (since the time of Abbas Mirza chancellorship), Pahlavi and the Islamic Republic. Establishment of new schools instead of old ones, adoption of the law requiring public education, establishment of universities, rapid growth in literacy, quantitative and qualitative growth of higher education, increasing the number of scientific publications and technological development in strategic areas such as Missile technology and nuclear technology have been the most important policy events in the field of science and technology in Iran for the last two centuries. Also, dependency on foreign countries, especially during the Qajar and Pahlavi era, bureaucratic dominance in the field of science and technology and international sanctions are the most important policy issues in the field of science and technology that the country has been faced. However, since the victory of the Islamic Revolution and despite external obstacles, especially imposed war and international sanctions, widespread achievements have been made in the field of science and technology.
