عنوان مقاله :
فرآيندشناسي شگرد ادبي "تهكم" و نقش شناخت آن در تفسير قرآن
عنوان به زبان ديگر :
The Processology of Literary Technique of “Tahakkum” and Its Role in Interpreting the Qur’an
پديد آورندگان :
رحيملو، عباس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه , طيب حسيني، محمود پژوهشگاه حوزه و دانشگاه - گروه قرآن پژوهي , فتحي، علي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه - گروه قرآن پژوهي
كليدواژه :
بديع , تهكم , استعاره , آشناييزدايي , قواعد تفسير
چكيده فارسي :
شيوة ادبي "تهكم"، شگردي بر پاية وارون‌گويي و با بسامد بالا در قرآن است. اين پژوهش با بازخواني انتقادي تاريخچه اين شيوة زباني در دانش بلاغت و نمايان‌سازي ناهمساني آن با استعاره و ساير مجازها، افزون بر جايگاه‌شناسي شيوة زباني تهكم در دانش بديع، از فرآيند و رمز و راز كارايي و گيرايي اين فن ادبي پردهبرداري ميكند. از آنجا كه برخي قرآن‌پژوهان، شناخت دانش بديع را تنها در زيباييشناسي قرآن كارا ديده و آن را در فهم و تفسير سودمند نديده‌اند، اين جستار با بازتعريف كاربردي از شگرد تهكّم و با نوخواني آيات، به شيوة توصيفي-تحليلي در پي پاسخ بدين پرسش برآمده كه شناخت اين آرايه، چه كاركردهاي فراگيري در فهم و تفسير قرآن دارد؟ نتيجه پژوهش آن است كه پردهبرداري از معنايِ معنا و تحليل ناسازواري درون‌متني يا برونمتني آيات، آشكارسازي انگيزة گزينش واژگان در محور جانشيني، پيش‌آوري برداشتي پويا و اثرگذار با فعليت‌بخشي و بازسازيِ نشانههاي متن، و پيشگيري از حمل واژگان بر معاني و مصاديق غيرظاهر، از كاركردهاي شناخت اين شيوة زباني در فرآيند برداشت معناي متن قرآن است.
چكيده لاتين :
The literary style of “Tahakkum” is a technique based on Inversion Structure. Regarding to a critical readout of the history of this linguistic method in rhetoric, the present paper aims to uncover the process, secrets, and attractions of this linguistic technique, in addition to its position in the Badī'. Since some Qur’an scholars have found the knowledge of Badī' as practical only in the aesthetics of the Qur’an and have not seen it in the interpretation, this essay, through practical redefinition of the technique of “Tahakkum” and readout of the verses, based on the descriptive-analytical method, looks to find a reasonable answer to the question of “what are the general usages of this technique for understanding and interpreting the Qur’an?”.
It is argued that uncovering the meaning of the text, analyzing the intra-textual and extra-textual incompatibility of the verses, revealing the motive of vocabulary selection, making a meaningful and influential interpretation by rebuilding the signs of the text, preventing the carrying of the vocabulary on far meanings and instances, all are of those functions of recognizing the technique of Tahakkum in the process of explanation of the Qur’anic text.
عنوان نشريه :
مطالعات قرآني و فرهنگ اسلامي
