تجربه از منظر ابن‌سينا و مقايسه آن با استنتاج بهترين تبيين

A Comparative Study on Experience from the View Point of Avicenna and The Inference of the Best Explanation

استنتاج بهترين تبيين، به‌تازگي به‌عنوان استنتاجي جديد در عرض استقراء و قياس توسط چارلز پيرس در توجيه بسياري از نظريات علمي ارائه شده است. هدف اين نوشتار انجام مقايسه‌ اي ميان اين نوع استنتاج و تجربه از ديدگاه ابن سيناست. در اين مقايسه سعي شده است به تمامي شباهت‌ها و تفاوت ­هاي موجود ميان تجربه و استنتاج بهترين تبيين پرداخته شود و در كنار آن به برخي عيوب هر كدام از اين دو نيز اشاره شود؛ ازجمله شباهت­ هاي اين دو استنتاج مي‌ توان به مقدمه مضمر موجود در هر دو استنتاج و نيز استقرايي بودن و واقع­گرايي هر دو استنتاج و نيز معيار بودن تبيين علّي در هر دو استنتاج اشاره كرد و از تمايزات ميان اين دو استنتاج مي‌ توان به معيارهاي انتخاب تبيين بهتر همچون سادگي و جذابيت و تطابق در استنتاج بهترين تبيين اشاره كرد كه در تجربه به آنها اعتنايي نشده است. درعين‌حال كه كارآمد بودن اين معيارها موردترديد است. علاوه بر اين، از اين تمايزات مي­ توان به شروط و قواعدي كه ابن ­سينا بر تجربه افزوده است، اشاره كرد؛ چراكه در استنتاج بهترين تبيين، هيچ اشاره­اي به‌قاعده غياب­هاي هم­زمان يا عدم مغالطه اخذ مابالعرض به‌جاي مابالذات نشده است.

The inference of the best explanation is a type of non-deductive inference that was coined by Charles Sanders Peirce in his work on the logic of science. He introduced it as a new type of inference along with the already familiar inductive type and syllogism. Thus, the present inquiry aims to compare between this type of non-deductive inference with experience based on Avicenna's view. During this comparison, we seek to reveal all similarities and differences between experience and the inference of the best explanation. Also, we highlight some weak points of them. Their similarities are the presence of implicit premises and the scale of accounts of causality. Their differences are namely the best account's scales including simplicity, attraction and competitive in inferring the best explanation, which aren't considered in experience. However, the practicality of the scales is a matter of doubt. The other difference is the conditions and regulations added by Ibn Sina. Because In absentia and the absence of essential and accidental fallacies were not discussed in the inference of the best explanation.