نقش قياس فرضي در معناشناسي علم الهي از منظر ابن سينا

The Role of Hypothetical Syllogism in the Semantics of Divine Knowledge on Avicenna`s View

تبيين كيفيت علم خداوند به موجودات از منظر ابن­ سينا و تبيين نقش قياس فرضي در آن مسأله اصلي اين مقاله است كه با توصيف و تحليل و بكارگيري برخي از قواعد معناشناسي مي­توان به اين مهم دست يافت. با توجه به كاربست قياس فرضي در معناشناسي علم الهي برداشت مشهور از نظريه ابن سينا در باب علم الهي صحيح نيست، بلكه ابن سينا از جمله كساني است كه علم خداوند به موجودات را علم حضوري مي­داند و همين امر موجب مي ­شود وي را اولين فردي از متفكران فلسفه بدانيم كه علم حضوري خداوند به موجودات را ثابت كرده است. همچنين بازخواني جديد از علم الهي سبب مي­ شود فاعليت بالعناية به سهولت قابل درك باشد و سازگاري آن با مباني ابن سينا مشهود و معلوم گردد. ابن سينا در كتابهاي خود عنايت الهي را همان عاقل، عاشق لذاته و خير خواه بودن خداوند تعريف مي­كند كه صدور لذاته خير از خداوند نتيجه اين عنايت است. اين صدور چون از ذات خداوند نشأت مي­ گيرد، نيازمند به غرض خارج از ذاتش نيست تا تجدد اراده لازم آيد. قديم بودن اين صور و جوهر بودن آنها از جمله لوازم اين تقرير و خوانش جديد تلقي مي­ شود.

Explaining the quality of God’s knowledge with respect to beings according to Ibn Sina and the role played by hypothetical syllogism in it is the focus of the present writing. This research is conducted through descriptive - analytic method and the goal is reached by applying some semantic rule. Applying the hypothetical syllogism in the semantics of Divine knowledge, may reach to the conclusion that the well-known understanding of Ibn Sina’s theory is not right; rather, Ibn Sina is one of those who consider God’s knowledge with respect to beings as knowledge by presence; and, for this reason, he may be deemed as the first among philosophers who has demonstrated God’s knowledge regarding being as knowledge by presence. This new revision about Avicenna`s view regarding Divine knowledge with respect to beings, teleological agency would be understood and its consistency with Ibn Sina’s philosophical principles would be clearly seen. In his books, he defines divine grace as being the wise, self -lover and benevolence and the emanation of good from God is considered as the result of such grace. The emission of the world by God does not cause any change in God`s essence as its emanation is not based on any divine intention beyond or external to His essence.