تحليل مورفولوژيك معماري مسكوني مدرن در كشورهاي تركيه و ايران (نمونه موردي: كاخ چانكايا و كاخ سعدآباد)

بعد از ورود مدرنيسم به خاورميانه كشورهاي اين منطقه در مواجهه با اين موج، موجب شد تا قطع ارتباط با گذشته نمادين و بصري، نخستين دستاوردي شود كه جمهوري تركيه به رهبري مصطفي كمال آتاترك به دست آورد. تركيه در ساختن دوباره خود موفق بود و الگويي براي همسايه اش ايران، در دوره پهلوي اول شد. از اين رو بررسي، تأثير مدرنيسم بر ساختارهاي گذشته نمادين و بصري از اهميت خاصي برخوردار است. لذا تأثير معماري كيوبيك بركاخ هاي آوانگارد اين دو رهبر امري ضروري است. اين نوشتار بر آن است اين فرآيند و ريشه هاي آن را مورد مطالعه قرار دهد. روش تحقيقپژوهش از نوع كيفي و بر پايه شيوه تحقيق تحليلي تطبيقي و با راهبرد تحليل مورفولوژيك انجام گرفته است. گردآوري اطلاعات از طريق مطالعات كتابخانه اي صورت گرفته است. جهت تحليل موفولوژيك و بررسي تطبيقي، كاخ سعدآباد و كاخ چانكايا انتخاب شدند. سپس شاخص هاي مورد نظر، جهت مقايسه تعيين و بررسي ها انجام گرفت. نتايج پژوهش نشان مي دهد، تبادلات فرهنگي متقابل در قرن بيستم به طور قابل توجهي موجب تبديل و تغيير فرهنگ شهري و مسكوني در ايران و تركيه شده بود. بطوري كه نمي توان از توليد معماري خالص جهان شمول در يك فضاي انتزاعي به دور از تأثير شرايط محلي و يا از معماري خالص محلي حرف زد در حالي كه كه يك مكان به مكان هاي ديگر به طور كامل وابسته است. كاخ هاي سعدآباد و چانكايا صرفاً متأثر از معماري محلي يا جهان شمول نيستند بلكه اين بناها تحت تأثير ويژگي هاي توأمان محلي و جهان شمول شكل گرفته اند. لذا مقايسه مورفولوژيك كاخ هاي سعدآباد و چانكايا، بيشتر از آنكه تبعيت از محتواي معماري كيوبيك داشته باشد، صرفاً تقليدي تجددگرا از معماري غرب نبوده و سنت گذشته معماري(محلي) اين كشورها كاملاً كنار گذاشته نشده و به واقع در نمونه هاي بررسي شده مفاهيم و فرم هاي سنتي و مدرن برهم منبطق يا باهم سازگارشده اند.