ارزيابي نمود نقش اجتماعي زن در سينماي ايران (سال هاي 1390 ـ 1396)

Evaluating the Social Role of Women in Iranian Cinema (2011-2017

سينما به‌منزلة رسانه‌اي كه به كسب پايگاهي مستحكم در ميان مردم موفق شده، علاوه بر جنبه هاي هنري از مناظر ديگري نظير جامعه شناسي نيز قابل تحليل و بررسي است. نظريۀ بازتاب يكي از نظرياتي است كه زيرمجموعة جامعه شناسي سينما قرار ميگيرد و از ديدگاهي به مقولة سينما مينگرد كه وجود ارتباط تنگاتنگ و گسست‌ناپذير بين فيلمهاي توليدشده در يك بافتار اجتماعي با خود آن بافتار، به‌طور عام، و نهادهاي سازندۀ آن، به‌طور خاص، را اجتناب‌ناپذير ميداند. در اين پژوهش، سعي بر اين است تا با تكيه بر اين موضع فكري نقش اجتماعي كاراكترهاي زن موجود در فيلمهاي ساخته‌شده بين سالهاي 1390ـ1396 به روش تحليل محتواي كيفي واكاوي شود. انتخاب اين بازة زماني به دليل نزديكي به زمان نگارش مقاله (1397) و به تبع آن نزديكي به بافت جامعۀ امروز مخاطبان است. جامعۀ آماري مورد نظر به طور هدفمند از بين فيلمهاي برنده‌شده در بخشهاي بهترين فيلم، بهترين فيلم‌نامه و بهترين فيلم از ديد تماشاگران جشنوارة فجر اين دوره انتخاب شده است. در بخش اصلي نيز، تحليل نقش اجتماعي شخصيتها براساس پنج شاخصه، كه به باور نگارندگان جوانب مختلف نقش اجتماعي زن در سينما را مورد پوشش قرار ميدهد، صورت ميپذيرد: 1. ژانر فيلمها، 2. طبقة اجتماعي شخصيتها، 3. نوع شغل شخصيتها، 4. خودكارآمدي اجتماعي شخصيتها و 5. كنشگري شخصيتها؛ تا از اين طريق جايگاه اجتماعي زنان، به‌عنوان تشكيل دهندگان نيمي از جمعيت ايران‌ـ به‌واسطۀ تشريح تصوير ارائه‌شده در سينماي اين شش سال‌ـ مشخص شود.

Cinema, as a medium that has gained a solid standing amongst popular institutions, can be analyzed and explored in addition to artistic aspects, such as sociology. Reflection theory is one of the theories underlying the sociology of cinema and looks at the theory from the point of view of cinema where the existence of a close and unbreakable link between films produced in a social context with that context itself in general and its constitutive institutions in particular. He considers it inevitable. In this study, we try to analyze the social role of female characters in films made between 2011-2017, using qualitative content analysis method, based on this intellectual position. The target population was purposely selected from the winners of the Best Film, Best Script and Best Film sections from the viewers of the Fajr Festival. In the main section, the analysis of the social role of the characters is based on five characteristics: 1. The genre of films 2. The social class of the characters 3. The type of the characters' work 4. The social self-efficacy of the characters 5. The characters' actions. In this way, the position and social status of women as the constituents of half of Iran's population - through the depiction of the image presented in the cinema of these six years - is determined.