بررسي اثر القاكننده‌هاي توليد گره بر خصوصيات فيزيولوژيكي، عملكرد و خصوصيات گره‌زايي يونجه (Medicago sativa L.) در شرايط شوري

لوتئولين يكي از مهم‌ترين فلاونوئيدها است كه توسط بذرهاي در حال جوانه‌زني يونجه ترشح مي‌شود. در اين مطالعه تاثير لوتئولين بر بيان ژن گره‌زايي دو سويه Rhizobium meliloti با استفاده از پلاسميد حامل پروموتور nodA و ژن lacZ از باكتري Escherichia coli و توسط فعاليت آنزيم β-galactosidase مورد بررسي قرار گرفت. لوتئولين بيان ژن nod را به‌طور معني‌داري افزايش داد. سپس تاثير لوتئولين و ترشحات بذر بر گره‌زايي و عملكرد يونجه در شرايط تنش شوري و بدون شوري مورد مطالعه قرار گرفت. براي اين منظور، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي، در سه تكرار و تيمارهاي شوري، ارقام يونجه، سويه باكتري و نوع كاربرد القاكننده‌هاي خارجي اجرا شد. سطوح شوري شامل: شاهد (بدون شوري) و آب با شوري 15دسي‌زيمنس بر متر، روش به‌كارگيري القاكننده‌ها در سه سطح (پيش‌تيمار سويه‌هاي ريزوبيوم با لوتئولين، استفاده از لوتئولين و ترشحات بذر به‌طور مستقيم روي سطح بذر و شاهد) دو رقم يونجه (022/G و 019/G) و سويه‌هاي باكتري شامل سويه حساس و مقاوم به شوري بود. در شرايط شوري تيمار بذرهاي يونجه با القاكننده‌ها، وزن خشك اندام هوايي و ريشه و ارتفاع گياه را به‌طور متوسط 30%، تعداد گره را 47% افزايش داد ولي بر غلظت كلروفيل تاثير معني‌داري نداشت. همچنين، شوري موجب افزايش چهار برابري پرولين نسبت به شرايط عادي شد كه استفاده از لوتئولين و ترشحات بذر، پرولين را در شرايط شوري به‌ترتيب 1.66 و 1.35 برابر افزايش داد ولي در شرايط عادي كاربرد القاكننده‌ها تاثير معني‌داري بر محتواي پرولين نداشت. همچنين، شوري محتواي سديم برگ (7 برابر) و ريشه (8.5 برابر) را افزايش داد و محتواي پتاسيم اين اندام‌ها را به‌ترتيب 29% و 24% كاهش داد كه كاربرد لوتئولين و ترشحات بذر تا حدي اين تغييرات را تعديل كرد. در اين آزمايش، در تمام صفات مورد مطالعه، اختلاف معني‌داري بين شاهد و پيش‌تيمار باكتري‌ها با لوتئولين مشاهده نشد. به‌طور كلي، نتايج اين آزمايش نشان داد كه لوتئولين و ترشحات بذر مي‌تواند به‌عنوان القاكننده خارجي در بهبود رشد و گره‌زايي يونجه در شرايط شور و عادي مورد استفاده قرار گيرد.