فراتحليل كيفي مقالات علمي ناظر بر مطالعات شهر ايراني اسلامي

شهر ايراني اسلامي انگاره اي است كه به دليل تداخل فرهنگي، سوالات بسياري در باب چيستي، ماهيت و ويژگي هاي آن مطرح بوده است و نظام هاي علمي گوناگون، از زواياي مختلف بدان پرداخته و تلاش در تبيين و تشريح آن داشته اند؛ كه نشانگر حجم بالايي از سوءتعبيرها و آشفتگي ها درباره اين انگاره و مفاهيم، موضوعات و اهداف مرتبط با آن است. از سويي ورود انديشه مدرنيسم در فرهنگ و ادب ايراني، علاوه بر نمود ذهني، نمود عيني خود را در كالبد شهرهاي ايراني با معماري و شهرسازي ايراني اسلامي وارد نمود است؛ و عناصر كالبدي موجود شهر ايراني اسلامي را تحت تأثير خود قرار داده است و موجب از دست دادن هويت، انسجام و پايداري شهري شهر ايراني اسلامي شده است كه وجود مطالعات بسيار در اين زمينه گوياي اهميت اين موضوع مي باشد. هدف اين پژوهش فراتحليل مقالات با موضوع شهر ايراني اسلامي، براي ارائه جمع بندي و دسته بندي يافته ها از آخرين تلاش هاي علمي انجام گرفته در ارتباط با موضوع و بررسي نظريات به كارگرفته شده در اين پژوهش ها مي باشد. بدين سبب اين مقاله در چارچوب فراتحليل كيفي كه يكي از برترين كوشش هاي محققان براي غلبه بر نارسايي ها و تعارضات پژوهش ها در علوم اجتماعي است با شناسايي 92 مقاله علمي پژوهشي به شيوه تمام شماري نمونه هاي در دسترس به تحليل و بررسي مطالعاتي در زمينه شهر ايراني اسلامي پرداخته است؛ چرا كه نتايج اين نوع پژوهش ها از يك سو به معرفي كامل همه پژوهش هاي انجام شده درباره يك موضوع مي پردازد و باعث پرهيز از دوباره كاري مي شود و از سوي ديگر با ترسيم توانايي ها و كاستي هاي پژوهش ها، افق هاي پژوهشي جديدي را به روي پژوهشگران مي گشايد. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه مهم ترين مؤلفه هاي مطالعات شهر ايراني اسلامي كه مورد توجه بيشتر پژوهشگران واقع شده اند عبارت اند ا معنا و مفهوم شهر ايراني اسلامي؛ ويژگي هاي تاريخي سازمان فضايي حيات شهري شهر ايراني اسلامي؛ اصول، قواعد و الگوهاي شهر ايراني اسلامي؛ هويت شهر ايراني اسلامي؛ فضاي شهري شهر ايراني اسلامي؛ تحولات اجتماعي فرهنگي در شكل بندي و ساختار فضايي شهر ايراني اسلامي؛ تأثيرات مدرنيسم بر شهر ايراني اسلامي؛ وقف و در نهايت، عناصر كالبدي شهر ايراني اسلامي از قبيل: محله، مسجد، ميدان و بازار، كه در دو بعد هستي شناسي (تأكيد بر ابعاد وجودي) و چيستي شناسي (تأكيد بر ابعاد ماهوي يا كالبدي) قابل تفكيك مي باشند.