كليدواژه :
زنان شهر سوخته , عصر مفرغ , مادرمحوري , جايگاه اجتماعي زنان و تمدن ها
چكيده فارسي :
برپاية اسناد باستان شناختي و انسان شناختي برخي از جوامع باستاني با ساختار مادرمحور اداره مي شده اند. در ميان تمدنهاي باستاني ايران، شهر سوخته به سبب انتشار مداوم نتايج كاوشهاي درازمدت و علمي مورد مطالعاتي مناسبي براي بررسي جايگاه اجتماعي زنان بهشمار ميرود. اين نوشتار، پژوهشي تاريخي است كه از ديدگاه ماهيت توصيفي‌ـ تحليلي و از ديدگاه هدف بنيادي نظري بهشمار ميرود و دادههاي كيفي و كمي آن به شيوة اسنادي با نمونهگيري هدفمند داده اندوزي شده اند. مهرها كه نشانة جايگاه برجستة اجتماعي، منصب حكومتي يا مشاركت در تجارت هستند، در شهر سوخته تقريباً به‌طور كامل به زنان تعلق دارند. اجساد خفته در بسياري از گورهاي زنانة شهر سوخته را بر‌اساس شمار بالاي گورآوندها ميتوان صاحب سرمايه دانست. فراواني اين اشيا بهويژه در دورة دوم، كه جمعيت و توان بازرگاني شهر سوخته به اوج ميرسد، آشكار ميكند كه زنان شهر سوخته (دست‌كم در دورههاي دوم و چهارم) به طور ميانگين از مردان ثروتمندتر بودهاند. در شهر سوخته، اسلحه به ندرت يافت ميشود و به جاي آن در كنار زنان درگذشته اغلب اشياي زينتي و لوازم گوناگون آرايش نهاده شده. با توجه به مالكيت مهرها، ميتوان پيشنهاد كرد كه كالاهاي توليدشده در روستاهاي اقماري را زنان در شهر به فروش مي‌رسانده يا به مناطق ديگر صادر ميكردهاند. برپاية شواهد تحليلشده در اين مقاله نگارنده بر اين باور است كه جامعة شهرسوخته دست‌كم در بخش مهمي از تاريخ 1300سالة خود به شيوة مادرمحوري اداره شده است و زنان آن سهم چشمگيري در شكلگيري اجتماعي و اقتصادي اين تمدن داشته اند.
چكيده لاتين :
Based on archaeological and anthropological findings, some of ancient societies were governed by social system of matriarchy. Among the ancient civilizations of Iran, Shahr-i Sokhta is a proper case study to examine the social status of women, due to its continuous publications, which are results of long-term scientific excavations. This article is a historical research with descriptive analytical method and quantitative and qualitative data, looking for evidences of matriarchal system in Shahr-i Sokhta.
Seals in an ancient society represent prominent social status, state power, or participation in trade. In Shahr-i Sokhta graveyard, seals are almost entirely owned by women. Based on the high number of valuable objects, many of the buried females can be considered rich. Plentitude of these objects, especially in the second period, when the city’s population and commercial capacity reaches its peak, reveals that women of Shahr-i Sokhta (at least in the second and fourth periods) were on average richer than men. Guns are rarely found in Shahr-i Sokhta, and instead, alongside the deceased women often there are decorative objects and various accessories.
Given the ownership of the seals, it can be suggested that the goods manufactured in the surrounding villages, have been sold in the city or exported to other regions by women.
Based on the evidence analyzed in this article, the author believes that the society of Shahr-i Sokhta was governed by a matriarchal system, at least in an important part of its 1300-year history, and its women have contributed significantly to the social and economic formation of this civilization.
