واكاوي نقش و جايگاه زنان كرد در جامعه ايلي كرمانشاهان در دوره قاجار با تكيه بر مدارك و شواهدتاريخي

Analysis of the role and status of women in the Kermanshahan tribe community in the Qajar era (relying on historical evidence and existing archaeological data

هدف اين پژوهش مطالعه و شناخت جايگاه زنان كرد در جامعة ايلي كرمانشاهان دورة قاجار و ميزان تأثيرگذاري آنان در ساختارهاي اجتماعي، اقتصادي و سياسي براساس گزارشهاي سياحان، اسناد و نقش سنگ قبرهاي، منطقه است. سياحان اطلاعات نادري دربارة زندگي ايلي و عشايري و جنبههاي ديگر زندگي اجتماعي زنان ارائه ميدهند. آنان زنان را بن‌مايه و ستون فقرات ايل و محور هرگونه تلاش و كوشش دانستهاند و معتقدند زن نقش شاخص و مهمي در پايداري و استحكام نظام خانوادگي و ايلي داشته است. نكتة جالب توجه آنكه سنگ قبرهايي از زنان در اين منطقه به يادگار مانده كه متعلق به دورة قاجار است. نقش سنگ مزارهاي جامعة ايلي كرمانشاهان بازتاب جايگاه اجتماعي و فرديِ متوفي در زمان خود بوده است. لذا، اين پژوهش با چنين رويكردي به روش توصيفي‌ـ تحليلي و بر پاية منابع كتابخانهاي و ميداني به بررسي موضوع ميپردازد. يافتههاي تحقيق نشان ميدهد زنان كرد در جامعة ايلي كرمانشاهان دورة قاجار نقشي انكارناپذير در ساختارهاي اجتماعي، سياسي و اقتصادي ايفا كردهاند. بنابراين، شاهد حضور زنان كرد عشاير كرمانشاهان در نقش و جايگاه ارباب و رئيس جامعة ايل، مالكيت زنان بر زمين، توليد صنايع دستي و نقش مهم آنها در عمل «وقف» هستيم.

The aim of this study was to understanding the status of Kurdish women in the Kermanshahan tribe community in the Qajar era and their impact on social, economic, and political structures based on traveler's reports, documents and documented archaeological data in the region. Travelers provide unique information about the life of the nomads and the tribes and other aspects of the social life of women. They consider women to be the backbone of any effort and believe they have played an important role in the sustainability of the family and the tribe system. An interesting point is that has been preserved the gravestone of women in this area, which belongs to the Qajar era. The motifs of the gravestones of the Kermanshahan tribe community have reflected the social and individual status of the deceased in their time. Therefore, this research is based on a descriptive and analytical approach and based on library resources and field data, examines the subject. Research findings show that Kurdish women in the Kermanshahan tribe community in the Qajar era have played the undeniable role in social, political and economic structures. So we witness the presence of Kurdish women among the Kermanshahan tribesmen in the role of the lord and the head of the society, the ownership of women on earth, the production of handicrafts and their role in the "waqf" operation.