سفر در سنت اول عرفاني با تكيه بر آرا و نظريه هاي عطار نيشابوري

Nomenclature Patterns and the Structure of the Titles in Mystical Texts

سفر همواره يكي از موضوعات مطرح در عرفان و تصوف بوده است و عارفان براي تهذيب نفس به سفرهاي طولاني مي پرداختند. درواقع عرفان و تصوف نوعي مسافرت و تجربه اي است كه فرد در عين بي خويشي، خدا را در خود احساس مي كند. بسياري از چهره هاي نامدار تصوف، سير آفاق و انفس را با يكديگر آميخته اند و از سفر ظاهري براي مقدمه اي بر سير درون بهره جسته اند. ازسوي ديگر در بيشتر امهات متون تصوف، بخش يا بخش هايي به سفر ظاهري و بيان آداب و شرايط آن اختصاص يافته است. در تعاليم اسلام توجه ويژه اي به سفر شده است و به همين سبب، مشايخ عرفان و تصوف نيز در آثار و گفتار خود به اين امر توجه خاص داشته اند. با دقت در آثار عطار نيشابوري نكته اي بسيار مهم جلوه مي كند و آن اينكه عطار در آثارش گويي به نوعي سفرهاي آفاقي و انفسي را تجربه كرده است و گاه حتي مي كوشد برخي از آنچه در اين سير آفاق و انفس ديده است، توصيف كند. در اين مقاله به شيوه توصيفي تحليلي تلاش شده است تا سفر در متون عرفاني، آداب، شرايط و لوازم سفر با تكيه بر آثار منظوم و منثور عطار واكاوي و تحليل شود. نتيجه پژوهش نشان از آن دارد كه هدف اصلي از سير آفاق، مخالفت با هواهاي نفساني، تربيت نفس و تبديل صفات رذيله آن به صفات پسنديده است كه در اين سفرها در مقايسه با انواع ديگر، با جديت بيشتري دنبال مي شود