تعيين سهم عوامل سياست گذاري و دسترسي به خدمات بهداشتي درماني در كنترل مرگ و مير نوزادان در ايران از ديدگاه صاحب نظران

زمينه و اهداف: براي كاهش مرگ ومير نوزادان بايستي به تمام سطوح سيستم بهداشتي درماني توجه شود. اين مطالعه با هدف تعيين سهم عوامل سياست گذاري و دسترسي به خدمات بهداشتي درماني در كنترل مرگ ومير نوزادان در ايران انجام شده است.مواد و روش ها: اين پژوهش كاربردي، از نوع مقطعي ـ تحليلي، با روش تحليل عاملي برگرفته از 4 الگوي كاهش مرگ ومير نوزادان انجام گرفته است. پس از بررسي متون و الگوهاي مختلف، ابعاد مشترك و غير مشترك اين الگوها در يك جدول تطبيقي تنظيم گرديد. نتيجه مطالعات تطبيقي در قالب پرسشنامه طراحي شد و به 20 نفر از خبرگان جهت پايايي و روائي ارسال شد. روايي به روش CVI و CVR و پايايي به روش α كرونباخ آن مورد تائيد قرار گرفت و به منظور اعتبارسنجي مدل، پرسشنامۀ نهايي با نظرخواهي از 535 نفر از 11 استان بصورت چند مرحله اي با روش مصاحبه در دو مرحله با روش نمونه‌گيري تصادفي چندمرحله‌اي تكميل و جمع‌آوري گرديد. تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS25 و AMOS18 صورت گرفت. يافته ها: 83 متغير ابتدايي پس از نظرسنجي خبرگان به 48 گويه تقليل و بعد از تحليل عاملي اكتشافي 5 عامل استخراج شد كه شامل «دسترسي به خدمات بهداشتي درماني، سياست گذاري، مشاركت اجتماعي، تكنولوژيها و نوع آوري ها و سيستم هاي اطلاعات سلامتي» است. سهم هر عامل در واريانس تبيين شده به ترتيب، 15/052درصد ، 11/30درصد، 10/73درصد، 10/23 درصد، 8/72 درصد مي باشد. با بررسي عميق تر مشاهده شد كه گويه هاي 13 گانه مربوط به عامل دسترسي (با تببين 52/47 درصد از واريانس كل) و 10 گويه سياست گذاري با 45/9 درصد، داراي ساختار يك عاملي هستند.نتيجه گيري: با توجه به يافته هاي مطالعه، براي كنترل مرگ و مير نوزادان بايد زيرساخت هاي لازم براي تأمين دسترسي و نيز سياست گذاري فراهم گردد. اين پژوهش مي تواند شواهد كافي و مناسب جهت سياست گذاري ها و تصميم گيري هاي كلان آتي را در زمينه كاهش مرگ و مير نوزادان ارائه دهد.