كاربرد نظريه داده بنياد در تحليل تأثير خشك شدن درياچه اروميه بر معيشت خانوارهاي روستايي حوضه درياچه اروميه

تغييرات اقليمي و مديريت نامناسب در حوضه درياچه اروميه زمينه كاهش شديد تراز آبي اين درياچه را فراهم كرده است. ادامه وضعيت فعلي و خشك شدن درياچه، پيامدهاي منفي در تمامي ابعاد زندگي و معيشت روستاييان استان‌هاي هم‌جوار ايجاد كرده است. شناخت صحيح و جامع از اين اثرات از ديدگاه خود روستاييان و كارشناسان، زمينه شكل‌گيري يك درك صحيح براي برنامه ريزان و مسئولين در جهت مديريت اين بحران را فراهم مي‌كند. اين تحقيق نيز با هدف شناسايي آثار مستقيم و غيرمستقيم خشك شدن درياچه اروميه بر معيشت خانوارهاي روستايي انجام شد. از رويكرد كيفي و روش تحليل نظريه داده بنياد براي جمع آوري و تحليل داده ها استفاده شد و روستاييان و كارشناسان روستايي استان هاي آذربايجان شرقي و آذربايجان غربي جامعه آماري تحقيق بودند كه به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. يافته ‏هاي تحقيق منجر به شناسايي ۲۱۳ تأثير مستقيم و غيرمستقيم ناشي از خشك شدن درياچه شد. در مرحله كدگذاري محوري، 7 مقوله محوري به نام‌هاي افت كميت و كيفيت منابع آب و خاك، تهديد سرمايه‌هاي اجتماعي، تهديد پايداري معيشت، امنيت شغلي و مهاجرت، تهديد امنيت غذايي، سلامتي جانداران و عملكرد آن‌ها، دخالت نهادهاي خارج از روستا در برنامه‌ريزي روستاييان و تغييرات نگرشي، دانشي و افزايش تغييرات اقليمي استخراج شدند. در كدگذاري انتخابي روابط بين مقولات شناسايي و تبيين گرديد. با توجه به نتايج تحقيق، مشخص گرديد كه خشك شدن درياچه اروميه بر تمام ابعاد معيشت پايدار روستايي تأثير منفي داشته است و نتايج اين مطالعه مي‌تواند به مديريت اثربخش اين بحران در شمال غرب كشور كمك كند.