نظريۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتي اصول عمليه

Positive Principle Theory: The Study of the Positive Realm of Practical Principles Mahmoud Kazemi

مجراي اصول عمليه استنباط احكام شرعي در مواردي است كه دليل شرعي وجود ندارد. مؤداي اصولْ غالباً حكم شرعي است و با اثبات حكمْ لوازم آن نيز ثابت مي‌گردد، اما گاهي اصل در موضوع حكم شرعي جاري مي‌شود (اصل موضوعي). در اين فرض با جريان اصل وجود واقعي موضوع ثابت نمي‌گردد؛ زيرا وجود و عدم موضوع يك امر تكويني است و قابل جعل از ناحيۀ شارع نيست و اصل توان اثبات آن را ندارد؛ بلكه به مجدد اصل ازجهت ترتب آثار و احكام شرعي آن موضوع تعبداً موجود فرض شده و حكم شرعي آن ثابت مي‌شود. حال اگر آن موضوع لوازم عقلي و عادي داشته و بر آن‌ها حكم شرعي مترتب باشد، با جريان اصلْ آن لوازم ثابت نشده و حكم شرعي مترتب‌بر آن‌ها نيز ثابت نمي‌شود؛ زيرا لوازم عقلي و عادي موضوع، كه امري واقعي و تكويني هستند، تابع وجود واقعي موضوع‌اند، نه وجود تعبدي و فرضي آن؛ اين بحث با عنوان «اصل مُثبت» مطرح است؛ مشهور معتقدند اصل مُثبت لوازم عقلي و عادي موضوع خود و حكم شرعي مترتب‌بر آن نيست. اين بحث ثمرۀ عملي زيادي در استنباط احكام دارد. در اين مقاله تلاش شده است كه ضمن تبيين اين قاعدۀ اصولي، تاريخچه و مباني عدم حجيت آن بررسي گردد.

The implementation of the practical principles of inference of religious ruling is in cases where there is no religious reason. The authority of the principles is often a Shari’a ruling, and its provisions are proved by providing the rules, although sometimes the principle applies to the issue of Shaia’s ruling. In this case, the real existence of the subject is not proved by the flow of the principles because existence and non-existence of the subject are revolutionary affairs, and they cannot be falsified by the Shari’a ruling. The principle has been reassumed in order to regulate the effects of the Shari’a on the subject, and its Shari’a ruling is established. If that subject has rational and ordinary supplies and Shari’a ruling is ordered on them, Shari’a ruling will not be proved through the main course of those supplies, since the rational and ordinary means which are real and formative follow the real existence, not the devotional and hypothetical existence. This issue is investigated as a positive principle. Outstanding people believe that the principle of affirmation of ordinary and rational devices is not the subject, and the religious ruling is not appropriate for it. This argument has been of great importance in inferencing the sentences. In this article, an attempt has been made to explain the history and principles of its lack of authority while explaining this principled rule.