مطالعه تطبيقي طرح لچك و ترنج قالي هاي جوشقان كاشان با سامان بختياري

A Comparative Study on Lachak and Toranj Design Between Joshaghan of Kashan and Saman of Bakhtiari Region

ساختار طراحي لچك ترنج يكي از فراگيرترين ساختارهاي طراحي در قالي هاي ايران است. يكي از انواع ساختار طراحي لچك ترنج در منطقه قالي بافي جوشقان واقع در استان اصفهان بافته مي شود. اين طرح با برخي نمونه هاي طرح لچك ترنج در قالي هاي منطقه سامان استان چهارمحال و بختياري داراي شباهت هايي است. وجود تشابه در طرح و نقش قالي هاي لچك ترنج منطقه جوشقان با قالي هاي منطقه سامان به رغم فاصله جغرافيايي نسبتا زياد باعث شده است كه هدف اين پژوهش مطالعه تطبيقي طرح لچك ترنج در قالي هاي اين دو منطقه باشد. ازاين رو سوالات اصلي پژوهش نيز بر شناسايي وجوه اشتراك و تفاوت در نقش مايه ها و ساختار تركيب طرح هاي لچك ترنج قالي هاي اين دو منطقه تمركز داشته است. نتايج پژوهش نشان دادند برخلاف متاثر بودن ساختار طرح لچك ترنج قالي هاي منطقه سامان از ساختار طراحي قالي هاي جوشقان و وجود برخي همانندي ها در نقوش قالي هاي هر دو منطقه، بازتاب ويژگي هاي اجتماعي و فرهنگي بافندگان باعث شكل گيري هويت مستقل در قالي هاي سامان شده است. حذف و يا جايگزيي برخي نقوش در متن و نيز وقوع تغيير در حاشيه هاي قالي هاي سامان و تنوع زياد نقش مايه هاي قالي در منطقه جوشقان از وجوه تفاوت در قالي هاي دو منطقه است. اين پژوهش به لحاظ روش از نوع پژوهش هاي كيفي است كه به روش توصيفي تطبيقي و با استفاده از داده هاي ميداني و كتابخانه اي به انجام رسيده است.

Lachak Toranj is one of the most used designs in Persian carpets. There are many different Lachak Toranj styles one of which is used to weave carpets in Joshaghan region located in Esfahan province. This style is in some ways similar to some carpets woven using the Lachak Toranj style of Saman region located in Chaharmahal-Va-Bakhtiari province. These similarities despite the long distance between the two regions is the reason behind this comparative study on the carpets woven in these two regions, therefore this article’s questions focus on the similarities and differences in these two styles of Lachak Toranj’s motif and design. The outcome of this study showed that despite the clear effect of Joshaghan’s carpet design on the Saman’s Lachak Toranj style and the similarities between the styles of these two regions, the reflection of weavers social and cultural features on the Lachak Toranj style of Saman created an independent identity for this region’s carpets. Some of the differences between these two styles are removal or replacement of some patterns in the design, different margins in Saman carpets, and diversity of Joshaghan’s carpet designs. This is a qualitative study using a descriptive-comparative approach on field data and library researches.