تحليل وجودي مسئله ضعف اراده از منظر حكمت متعاليه

Ontological Analysis of the Problem of Weakness of Will in Transcendent Philosophy

موضوع اين مقاله ضعف اراده يا شكاف بين نظر و عمل است و مسئله آن، چگونگي تحليل وجودي اين مسئله بر اساس نظريه وحدت تشكيكي وجود. در تحليل ماهوي، مبادي فعل ارادي داراي ترتب علي و زمانيند اما در تحليل وجودي، آنها مراتب حقيقت واحد وجودند. با اين تفسير، علم و عمل وجوه يك حقيقتند كه وقتي از ذات نشئت ميگيرد، در مرحله يي نام علم به خود ميگيرد و در مرحله يي ديگر، نام اراده يا شوق. در نتيجه، علم و عمل ارادي دو رشته بهم متصل هستند كه ريشه واحدي در ذات انسان دارند؛ ريشه يي از سنخ محبت و ابتهاج. در ديد ماهوي، ضعف اراده را بايد در ضعف اعضاي زنجيره علي قبل از آن، مثل تصور فعل و تصديق به فايده آن، جستجو نمود. اما در ديد وجودي، ضعف عمل ارادي در رابطه مستقيم با ضعف وجودي انسان و ضعف علم مساوق با آن است. تفاوت نگاه وجودي با نگاه ماهوي در اينست كه نگاه وجودي عمل ارادي را در انتهاي يك زنجيره از مبادي و جداي از علم نميداند بلكه عمل يكي از ظهورات حقيقتي وجودي و مساوق با علم است.

This paper focuses on the weakness of will or the distance between theory and practice. Thus it tries to explore the quality of the ontological analysis of this problem based on the theory of the graded unity of being. In a quiddative analysis, the principles of willful act enjoy causal and temporal sequence; however, in an ontological analysis, they are the levels of the single truth of being. Accordingly, knowledge and act are the different aspects of a single truth which, upon being originated in essence, is called knowledge at one stage and will or desire at another stage. As a result, knowledge and voluntary act are two ends of the same continuum which has a single root in human essence; a root of the type of love and bliss. In a quiddative approach, weakness of will is rooted in the weakness of the components of the causal chain preceding it, such as the concept of act and affirmation of its advantages. Nevertheless, in an ontological approach, the weakness of voluntary act is directly related to Man’s ontological weakness and the weakness of the knowledge which is commensurate with it. The ontological view differs from the quiddative view in that it does not consider voluntary act to be at the end of a chain of basic principles in separation from knowledge. Rather, it views act as one of the manifestations of an ontological truth which is commensurate with knowledge.