معناشناسي وجه ‌الله در قرآن كريم از منظر آيت‌الله جوادي آملي

اصطلاح «وجه» در قرآن كريم در لايه‌هاي متعددي از معنا به‌كار رفته است كه در بالاترين لايۀ آن به «الله» اِسناد داده شده است. درك صحيح از معناي «وجه‌ الله»، همانند ديگر اسماء و صفات الهي، نقش بسزايي در ايجاد اعتقاد توحيدي صحيح نسبت به خداوند داشته، جهل نسبت به فهم آن باعث خطاي در اعتقاد و آلوده شدن به شرك در باور و عمل خواهد شد، به گونه‌اي كه برخي از مفسّران با تكيه بر ظواهر و جمود بر الفاظ آيات، تفسير مادّي و جسماني از وجه ‌الله داشته‌اند. گروهى نيز در تفسير اين‌گونه آيات توقف كرده و گروه ديگر آن را به ذات خداوند، صفات او، جهت و رضايت الهي و نيز به انبيا و حجت‌هاي الهي تأويل برده‌اند. اين مقاله با روش توصيفي _ تحليلي به معناشناسي وجه ‌الله از منظر آيت الله جوادي آملي و بررسي ادله و شواهد اين ديدگاه و وجوه امتياز و اشتراك آن با ديگر نظريات مي‌پردازد. از منظر ايشان، ذات خداوند من حيث هو ذات، مشهود و معروف احدي از مخلوقات نبوده تا آيۀ (فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ) بر آن دلالت كند و نيز توهّم فنا و نابودي هم در آن مقام راه ندارد تا بخواهد مورد استثناء در (كُلُّ شَيْ‌ءٍ هالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ) واقع شود. بنابراين، وجه ‌الله به معناي صفات فعلي و ظهورات خداوند است كه بالاترين مصاديق آن به وجود انبيا و معصومين(ع) اختصاص مي‌يابد.