بررسي پديده جنگ از منظر ابن خلدون

Studying the phenomenon of war from the perspective of Ibn Khaldun

متفكران مسلمان عمدتا از منظر فقهي-كلامي به پديده جنگ نگريسته اند، به نظر مي رسد ابن خلدون نخستين متفكران مسلمان است كه از منطر جامعه شناسي-انسان شناسي به پديده جنگ مي نگرد. مقاله حاضر اين پرسش ها را طرح مي كند: 1- ابن خلدون چه تبييني از جنگ ارائه مي دهد؟ 2-مهمترين عوامل جامعه شناسي-انسان شناسي آغاز گر و پايان بخش جنگ از منظر ابن خلدون چه مي باشد؟3) از منظر وي چه عواملي بر نتيجه جنگ تاثير گذارند؟ يافته هاي اين تحقيق نشان مي دهد ابن خلدون جنگ را پديده اي طبيعي در مناسبات انساني مي داند. وي بر اساس بدوي يا مدني بودن، جنگ ها را به مشروع و نامشروع تقسيم مي نمايد؛ از منظر ابن خلدون جنگ هايي كه بر ارزش هاي بدوي مبتني هستند نامشروع اند و جنگ هايي كه به يك نظم مدني منجر مي شوند، مشروع قلمداد مي شوند. وي مهمترين عوامل جامعه شناسي-انسان شناسي آغاز گر جنگ هاي نامشروع را زياده خواهي طبيعي بشر، مبارزه براي قدرت صرف مي داند و مهمترين عوامل جامعه شناسي-انسان شناسي آغازگر جنگ هاي مشروع را حفظ نظم و عصبيت اجتماعي و گسترش باورهاي ديني مي داند. در عين حال او درباره عوامل جامعه شناسي-انسان شناسي جنگ هاي مشروع و جنگ هاي نامشروع به عوامل واقع گرايانه (همچون توان نظامي) و عوامل فراواقعي (همچون بخت و اقبال و امور نهاني) توجه مي نمايد. مقاله حاضر از روش خوانش متن محور بهره مي برد.

Ibn Khaldun seems to be the first Muslim thinker to look at the phenomenon of war from the sociological-anthropological point of view. This article raises the following questions: 1- What explanation does Ibn Khaldun give of war? 2. What are the most important factors in the sociology-anthropology of Ibn Khaldun's beginning and end of the war? 3) What factors influence the outcome of the war?. The findings of this study show that Ibn Khaldun regards war as a natural phenomenon in human relations. He divides wars into legitimate and illegitimate on the basis of primitive or civilized; in Ibn Khaldun's view, wars based on primitive values are illegitimate and wars that order Are civil, legitimate. Ibn Khaldun considers the most important elements of sociology-anthropology as the initiator of illegitimate wars as the natural excess of mankind, the struggle for mere power, and the most important factors of sociology-anthropology as the initiation of war, tribal loyalty social order and the spread of religious beliefs. At the same time, he focuses on the sociological-anthropological factors of legitimate wars and illicit wars with realistic factors (such as military might) and extraneous factors (such as fortunes and secrecy);. The present paper uses text-based reading method.