ارزيابي و تحليل تأثير خيابان هاي معاصر ايجاد شده بر نظام ساختاري فضايي بافت هاي تاريخي در منطقه 3 شهر اصفهان

Evaluation and Analysis of the Impact of the Constructed Contemporary Streets on the Structural-Spatial System of the Historical Fabric in the District 3 of Isfahan

بيان مسئله: در پروژه­ هاي شهري داشتن رويكردي كل­ نگر ضروري به نظر مي ­رسد. به اين ترتيب كه حدود و خط پروژه نمي ­تواند دليلي بر ناديده گرفتن كنش متقابل آن با حوزه فراگير خود در ساختار شهري گردد. در طرح­هاي توسعه شهري، عدم توجه به ساختار قديمي شهر با تحميل شبكه خيابان­هاي جديد، آسيب­هاي جدي به يكپارچگي بافت­هاي شهري وارد مي­ سازد. در شهر اصفهان و به ويژه در منطقه تاريخي آن، پروژه­ هاي احياي ميدان عتيق (كهنه - امام علي)، ايجاد محورهاي باغ گلدسته، شهيد مقدم و نظام الملك به عنوان پروژه ­هاي معاصر مصداق اينگونه مداخلات بوده ­اند كه بر اين ساختار تأثير مستقيم يا غيرمستقيم داشته­ اند. هدف: در پژوهش حاضر، تحليل بر شبكه شهري متمركز شده و تلاش دارد دريابد پروژه­هاي توسعه جديد به ويژه توسعه­ هاي مرتبط با شبكه ­هاي آمد و شد، به چه ترتيب توانسته بر نظام ساختاري – فضايي محدوده­ ي تاريخي شهر اصفهان تاثير گذارند. روش: در پژوهش كاربردي حاضر، داده ­ها به دو روش كتابخانه اي و پيمايشي گردآوري شده و با به كارگيري ابزار چيدمان فضا تحليل شده­اند. پس از تحليل ساختار فضايي محدوده تاريخي شهر در مهمترين دوره­ هاي تحولات كالبدي شامل دوره هاي سلجوقي، صفوي و پهلوي و معاصر، تاثير احياي ساختاري ميدان و ساير پروژه ها درلايه هاي كاربري و حمل و نقل نيز بررسي شده است. يافته­ ها: يافته ­هاي پژوهش نشان مي­دهد كه انسجام ساختار و سازمان فضايي شهر تنها در دوران سلجوقي و صفوي وجود داشته و بر خلاف دوران صفوي كه ساختار جديد با احترام به بافت قديم و در ارتباط با آن ايجاد گرديد، شبكه خيابان­ كشي­ هاي جديد دوران پهلوي بدون توجه به زمينه به منزوي نمودن هرچه بيشتر بافت انجاميده و با فاصله گرفتن هم­ پيوندي اين محورهاي جديد ايجاد شده از گذرهاي دروني بافت ارتباط فضايي عناصر فضايي موجود در دوران پيشين را از بين برده است.

Background: In urban projects, having a wholistic approach seems essential. So, the scope of the project cannot be a reason to ignore its interaction with its adjacent area in the urban structure. In the urban development plans, ignoring the old structure of the city by imposing the new street network leads to the serious damages to the integrity of the urban fabric. In Isfahan and especially in its historical area, projects to revitalize the Atiq Square (Kohne - Imām Ali), the creation of axes of Bagh-e-Goldaste, Martyr Moghaddam and Nizam al-Molk as the contemporary projects have been the referents of such interventions which had a direct or indirect impact on this structure. Objectives: The present study was focused on the urban network and it tried to find out how the new development projects especially the ones related to the transportation networks, could affect the structural-spatial system of Isfahan historical districts. Method: In this applied research, data were collected by the library and survey methods and they have been analyzed through the use of the space syntax method. After analyzing the spatial structure of the historical districts of the city in the most important periods of the physical transformation including Seljuk, Safavid, Pahlavi and the contemporary eras, the effect of the structural revival of the square and the other projects have been studied with a focus on the land use and the transportation dimensions. Result and Conclusion: Findings showed that the cohesion of the spatial structure and organization of the city existed only during the Seljuk and Safavid periods. In Safavid era, the new structure has been formed with respect to the old fabric, but the new street network in Pahlavi era has neglected the existing context. This new development has isolated some parts of the urban fabric. Also, it has eliminated the spatial connection of the previous periods’ spatial elements by deteriorating the integrity of the urban fabric/space through the new network imposed on the existent urban form.