تحليل و تبيين نتايج اقتصادي انقلاب اسلامي در مقايسه بين‫المللي با برخي از انقلاب‬هاي اجتماعي

The Analysis and Explanation of the Economic Results of Islamic Revolution: an International Comparative Study With Some of Revolutions

هدف اصلي مقاله حاضر مقايسه نتايج اقتصادي انقلاب اسلامي با برخي از انقلابهاي اجتماعي است. چارچوب نظري مقاله بر نظريه هاي جامعه شناختي انقلاب استوار است. روش اين مطالعه تحليلي – توصيفي است و شيوه تحليل مقايسهاي است كه دو نوع مقايسه درزماني (با گذشته) و در مواردي همزماني (با ساير انقلاب‫ها) انجام شده است. اقتصاد ايران بر اساس پنج شاخص مهم اقتصاد كلان، «نرخ رشد اقتصادي»، «رشد بخشهاي سهگانه»، «نرخ تورم»، «نرخ بيكاري» و «ضريب جيني» ارزيابي و عملكرد آن با عوامل اقتصادي و غيراقتصادي (سياسي و اجتماعي) و داخلي و بين المللي تبيين شده است. دوره زماني تحليل از 1357 تا 1395 است. چارچوب نظري مقاله نظريهها و بررسيهاي تجربي صاحبنظران انقلابهاي اجتماعي درباره نتايج اقتصادي انقلابهاي اجتماعي است. اين مقاله به 4 سوال پاسخ ميدهد: نتايج اقتصادي انقلاب اسلامي كدامند؟ آيا نتايج انقلاب اسلامي در كوتاهمدت و بلندمدت يكسان بودهاند؟ چه عواملي بر نتايج اقتصادي انقلاب اسلامي تأثيرگزار بودهاند؟ آيا نتايج اقتصادي انقلاب ايران با نظريهها و بررسيهاي انجام شده درباره ساير انقلابها همخواني دارند؟ نتايج اين تحقيق نشان ميدهد: كليه نتايج اقتصادي انقلاب ايران از نظر شاخصهاي مورد بررسي در ده ساله اول منفي بودهاند؛ اما در بلندمدت به‌تدريج اندكي بهبود يافته اند. مهم‫ترين عوامل داخلي و خارجي كه نتايج اقتصادي انقلاب ايران را متأثر ساختهاند «اقتصاد نفتي»، «ديوان‫سالاري متورم و ناكارآمد»، «افزايش ناگهاني جمعيت»، «جنگ ايران و عراق»، «تحريمهاي اقتصادي اروپا و امريكا عليه برنامه هستهاي» و «نوسانات جهاني قيمت نفت» بوده اند. نتايج اقتصادي انقلاب ايران در موارد بسياري با نتايج ساير انقلابها همخواني دارد و در مواردي همخواني ندارد.

The main Purpose of this Article is to compare the economic results of the Islamic Revolution with some of scial Revolutions. Adopting an analytical-descriptive research method, the present study is a comparative sociological-economic analysis (institutional) of the achievements of the Islamic Revolution with respect to some of the sociological revolutions. As comparison possesses the ability of making evaluation of data more significant, two types of diachronic (with the past) and synchronic (with some of revolutions) comparison were employed and the analysis method is comparative. As economic and non-economic (political and social) factors were noted in analyzing the performance of Iran’s economy, the analysis is sociological-economic (institutional). Iran's economy has been evaluated based on four important macroeconomic indicators: economic growth rate, three-sector growth, unemployment rate and Gini Index. The period of analysis is from 1979 to 2016. The theoretical framework of the study includes the theories and empirical studies of the experts of social revolutions about the economic consequences of social revolutions. The present study answers 4 questions: (1) what are the economic results of the Islamic Revolution? (2) Have the results of the Islamic Revolution been identical in the short term and long term? (3) What factors have influenced the economic results of Islamic Revolution? (4) Are the economic results of the Islamic Revolution consistent with the theories and studies done about other revolutions? The results of the current study indicate all economic results of the Islamic Revolution in the first ten years have been negative regarding the examined indicators; they have gradually improved in the long run, but have not fundamentally changed. The enternal and external of factors which have affected the economic results of the Islamic Revolution have been: oil-dependent economy, big and unefficiencey burocracy, rapid Growth of Pepolation, Iran-Iraq War, European and American sanctions against nuclear program, and fluctuations of world oil price.