نسبت‌سنجي كاركرد سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران مطابق اهداف توسعه‌گرايانة سند چشم‌انداز 1404 و الزامات ناظر بر آن

Evaluation of the Relationship between the Foreign Policy Function of the Islamic Republic of Iran and Aims of the 20-Year Vision Plan and Its Requirements

سند چشم‌انداز بيست‌ساله، اهدافي كلان براي كشور ترسيم كرده كه بخش مهمي از آنها را اهداف توسعه‌گرايانة اقتصادي تشكيل مي‌دهد و انتظار تحقق آن را در افق 1404 دارد. فعليت يافتن اهداف سند از‌ يك‌سو مستلزم نگرش درون‌زاست و از سوي ديگر در گرو كاركرد برون‌گراي سياست خارجي كشور است. از اين‌رو، واكاوي نسبت و رابطه ميان كاركرد سياست خارجي كشور و اهداف توسعه‌گرايانة سند، دغدغه مقاله حاضر است. پرسش اصلي آن است كه چه نسبتي ميان كاركرد سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران و اهداف توسعه‌گرايانه سند چشم‌انداز 1404 وجود دارد و مهمترين الزامات ناظر بر انطباق اين‌دو كدام‌اند؟ پاسخ فرضي كه مورد آزمون و وارسي قرار مي‌گيرد آن است كه به‌نظر مي‌رسد هر چه بر ميزان درگيري سياست خارجي ايران در تنش‌هاي محيطي افزوده مي‌شود، از سطح انطباق‌پذيري كاركردي آن با اهداف توسعه‌گرايانة سند چشم‌انداز كاسته مي‌شود. نوعي هم‌گريزي ميان سياست خارجي تنش‌محاط كشور و سند هدف‌‌محور توسعه‌گرا مشاهده مي‌گردد. بدين ترتيب، انطباق‌پذيري اين‌دو مستلزم الزاماتي در حوزه‌هاي اقتصادي و سياسي است. روشي كه براي تبيين رابطه مبتني بر همبستگي ميان متغيرهاي پيش-گفته مورد استفاده قرار گرفت، از نوع توصيفي‌-‌تحليلي است. ازآنجاكه در اين مقاله مضمون توسعه‌گراييِ سند چشم‌انداز كه معطوف به‌يك هدف راهبردي است، به‌عنوان پايه ارزيابي سياست خارجي ايران مدنظر است، چارچوب نظري نيز ناظر بر «سياست‌خارجي توسعه‌گرا» مي‌باشد. در اين راستا از «مدل سه‌گانة عملكرد سياست خارجي» به‌عنوان معيار سنجش كاركرد سياست خارجي كشور بهره گرفته شد.

The 20-Year Vision Plan has determined the grand aims from which its significant part is economic development goals and expected them to be realized on outlook 1404. The realizing of the objectives of the document, on the one hand, requires inside approach and, on the other, depends on the function of the foreign policy of the country. Therefore, the study of the relationship between the foreign policy function of Iran and the developmental goals of the Vision Plan has been the concern of this paper. The main question is, what is the relationship between the functioning of the foreign policy of the Islamic Republic of Iran and the developmental goals set out in the 1404 Vision Plan? The hypothesis to testing is that seemingly as much as the degree of involvement of Iran's foreign policy in environmental tensions increases, level of its functional adaptability with the objectives of the Vision Plan is diminished. There is a kind of convergence between the tension-surrounded foreign policy of the country and the developmental Plan. Therefore, the adaptability of these two needs requirements in the economic and political spheres. The method used to explain the relationship of the correlation between the mentioned variables is descriptive-analytic one. Since in this article the Vision Plan with a strategic goal is considered as the basis for Iran's foreign policy assessment, the theoretical framework is developmental foreign policy. In this regard, the "thripal model of foreign policy performance" was used as a criterion for measuring the foreign policy performance of Iran.