بررسي معناشناختي و نسبت‌ سنجي اسماء الهي در حوزه آفرينش

The Semantic study and comparison of the divine names in the field of creation

بررسي، شناخت و نسبت‌سنجي اسماء الهي نقش بسزايي در فهم، ترجمه و تفسير قرآن كريم دارد. در جستار حاضر، با روش توصيفي تحليلي، هشت نام الهي حوزه آفرينش؛ صانع، خالق، فاطر، مبدئ، منشئ، بديع، بارئ، ذارئ، مورد بررسي قرار گرفته تا بر پايه كاربست‌ها در شعر و نثر عرب، بافت زباني و روابط هم‌نشيني و جانشيني در قرآن كريم، احاديث معصومان، سخن لغت‌شناسان و مفسّران، معناي دقيق و تفاوت‌هاي مفهومي و كاربردي آن‌ها نمايان شود. اين نام‌ها همگي بر اصل مفهوم آفرينش دلالت دارند، ولي هريك ويژگي مفهومي و كاربردي خويش را دارا است. صانع سازنده با دقت، علم و مهارت است. خالق به معناي آفريننده‌ بر اساس اندازه و تقدير است و با ربوبيت و رزق پيوستگي دارد. فاطر به معناي پديدآورنده‌‌اي است كه نيستي را مي‌شكافد و با توجه به هم‌نشين‌هايش بر قدرت و عظمت خداوند دلالت دارد. مبدئ ، با توجه به مفهوم متقابل آن (معيد)، بر آفرينش آغازين دلالت دارد. منشئ پديدآورنده رفعت بخش است. بديع بر نوآوري و بي‌نيازي آفريدگار از ماده و صورت پيشين دلالت دارد. بارئ آفريدگاري است كه خود از هر عيب و نقص منزّه است و آفريدگاني به ‌دور از عيب و ناراستي مي‌آفريند. ذارئ آفريدگارِ آفرينش پردامنه و پراكنده است. بي گمان لازم است تفاوت مفهومي اين نام‌ها ، در ترجمه، تفسير و استناد به آيات مورد توجه قرار گيرد.

Study and recognition and comparison of the divine names, plays an important role in understanding, translation and interpreting the Qur'an. In this research by using descriptive and analytical method, the eight divine names in the field of creation are examined. Based on Arabic poetry and prose, words of linguists and commentators, linguistic contexts, and succession relations, their exact meaning and their use in different verses should be revealed. "Sanee" means who create with precision, science and power. "Sanee" translated to "Maker". "Khaliq" means who create on the basis of size and creativity. The word "Khaliq" in Qur'an is associated with two names: "Rabb" (The Lord) and Razegh" (The Provider). "Khaliq" translated to "Creator"."Fatir" means who fission the inexistence and signifies God's power and greatness. "Fatir" translated to "Bringer". "Mobde", according to its antonyms [Moiid], means who began the creation. "Mobde" translated to "Producer". "Monshe" means the creator who exalt the creations. "Monshe" translated to "Establisher". "Badiee" implies that the Creator's innovation and his needless from former matter and form "Badiee" translated to "Originator". "Bare" means the Creator who himself and His creations are isolated from all flaws. "Bare" translated to "Shaper". "Zare" means the creator that his creations are vast, wide, and dispersed. "Zare" translated to "Multiplier". Without questioning it must consider the conceptual difference between these names in the translation, interpretation and cite of the verses.