توسعه يك سامانه تصميم گيري مكاني شهروند-محور به منظور پشتيباني از فرايند ساخت وساز مشاركتي در بافت هاي فرسوده شهري

Developing a Citizen-Centric Spatial Decision-Making System to Support the Process of Participatory Construction in Urban Distressed Textures

امروزه وجود بافت هاي فرسوده و قديمي شهري ازجمله مهم ترين نگراني هاي مديران به ويژه در شهرهاي بزرگ است. اين نواحي كه جزء محدوده قانوني شهرها نيز محسوب مي شوند به دليل فرسودگي كالبدي، عدم برخورداري مناسب از دسترسي سواره، خدمات، تاسيسات و زيرساخت هاي شهري آسيب پذير بوده و از ارزش اجتماعي، اقتصادي، محيطي و مكاني نازلي برخوردارند. اگرچه نوسازي و بهسازي اين بافت ها در طي سال هاي اخير همواره مورد تاكيد مديران شهري بوده است، با اين حال در برنامه ها و طرح هاي شهري مرتبط با نوسازي بافت هاي فرسوده همواره رويكردي بالا به پايين اجرا مي شود. از دلايل اين امر عدم توانايي مالي ساكنان بافت هاي فرسوده شهري، مشكلات اجتماعي، قانوني و حقوقي در اين نواحي است. چنين مشكلاتي موجب شده كه نوسازي بافت هاي فرسوده شهري بدون مداخله دولت و يا بخش خصوصي ميسر نباشد. عدم توجه كافي به نقش مردم و مشاركت شهروندان منجر به شكست بسياري از طرح ها و برنامه هاي نوسازي در چنين رويكردي شده است. به واسطه بهره گيري از ابزارهاي پشتيبان تصميم گيري مكاني مي توان بستري مناسب جهت ارتباط موثر بين ذينفعان (ساكنان بافت هاي فرسوده شهري، بخش خصوصي و بخش دولتي) فراهم ساخت. هدف پژوهش حاضر توسعه يك سامانه تصميم گيري مكاني شهروند-محور به منظور بسترسازي و تسهيل فرايند ساخت وساز مشاركتي در بافت هاي فرسوده شهري است. سامانه پيشنهادي با تلفيق قابليت هاي سامانه اطلاعات جغرافيايي شهروند-محور و تحليل تصميم گيري چند معياره در چارچوبي متن باز (معماري و فناوري هاي متن باز)، بستري را براي تسهيل نوسازي شهروند-محور در بافت هاي فرسوده شهري فراهم مي كند. وجود بافت هاي فرسوده و قديمي شهري ازجمله مهم ترين نگراني هاي مديران به ويژه در شهرهاي بزرگ است. اين نواحي كه جزء محدوده قانوني شهرها نيز محسوب مي شوند به دليل فرسودگي كالبدي، عدم برخورداري مناسب از دسترسي سواره، خدمات، تاسيسات و زيرساخت هاي شهري آسيب پذير بوده و از ارزش اجتماعي، اقتصادي، محيطي و مكاني نازلي برخوردارند. اگرچه نوسازي و بهسازي اين بافت ها در طي سال هاي اخير همواره مورد تاكيد مديران شهري بوده است، با اين حال در برنامه ها و طرح هاي شهري مرتبط با نوسازي بافت هاي فرسوده همواره رويكردي بالا به پايين اجرا مي شود. از دلايل اين امر عدم توانايي مالي ساكنان بافت هاي فرسوده شهري، مشكلات اجتماعي، قانوني و حقوقي در اين نواحي است. چنين مشكلاتي موجب شده كه نوسازي بافت هاي فرسوده شهري بدون مداخله دولت و يا بخش خصوصي ميسر نباشد. عدم توجه كافي به نقش مردم و مشاركت شهروندان منجر به شكست بسياري از طرح ها و برنامه هاي نوسازي در چنين رويكردي شده است. به واسطه بهره گيري از ابزارهاي پشتيبان تصميم گيري مكاني مي توان بستري مناسب جهت ارتباط موثر بين ذينفعان (ساكنان بافت هاي فرسوده شهري، بخش خصوصي و بخش دولتي) فراهم ساخت. هدف پژوهش حاضر توسعه يك سامانه تصميم گيري مكاني شهروند-محور به منظور بسترسازي و تسهيل فرايند ساخت وساز مشاركتي در بافت هاي فرسوده شهري است. سامانه پيشنهادي با تلفيق قابليت هاي سامانه اطلاعات جغرافيايي شهروند-محور و تحليل تصميم گيري چند معياره در چارچوبي متن باز (معماري و فناوري هاي متن باز)، بستري را براي تسهيل نوسازي شهروند-محور در بافت هاي فرسوده شهري فراهم مي كند.

Todays, urban distressed textures are considered as a vital concern of managers, particularly in large cities. These areas, which also appear in official parts of cities, are vulnerable because of prospective problems. Lack of proper accessibility, services, facilities, and infrastructures, as well as social, economic, environmental and spatial problems, are key problems of these areas. Although extensive modernization and refinement have always been emphasized by urban managers, there is always a top-down approach apply for the renovation of these areas. Because of inhabitant’s poverty, social and constitutional problems, there is no chance for the renovation of these areas without the contribution of the public and private sector. Failure to pay enough attention to the key role of the people and the participation of citizens has promptly led to the failure of many modernization plans and programs. Considering the active interaction of citizens and the private sector in the process of building and upgrading these areas will increase the success of such projects. Using spatial decision support tools can represent an appropriate way for effective communication between stakeholders (residents, private and public sector). The purpose of the present research is to develop a citizen-centric spatial decision-making system to carefully foster and facilitate the process of constructive participation in urban distressed texture. The proposed system provides a combination of citizen-centered GIS capabilities and multi-criteria decision analysis in an open-source framework (open-source software and technologies) to facilitate citizen-centered modernization of urban distressed textures.