تأثير تعارض در روابط چين و روسيه بر احياي سنت غرب‌گرايي در روسيه

وضعيت روسيه از نظر جغرافيايي و فرهنگي هميشه دوگانه بوده است. به‌نوعي هم آسيايي و هم اروپايي برآورد مي‌شده است. پس از فروپاشي اتحاد شوروي، چين و روسيه شاهد ارتقاي همكاري‌ها در روابط بين خود بوده‌اند؛ اما تعامل‌هاي آن‌ها با يكديگر به‌شكلي نبوده است كه جنبه‌هاي راهبردي به خود بگيرد و به‌شكل اتحاد عليه غرب در آيد. در چنين شرايطي بايد ديد كه روسيه با رشد فزايندۀ قدرت چين چگونه روبه‌رو خواهد شد. اهميت بررسي روابط اين دو دولت از اين نظر است كه هر دو آن‌ها جزو قدرت‌هاي تأثير‌گذار نظام بين‌الملل هستند. پرسش اصلي در اين نوشتار اين است كه واكنش روسيه در صورت تعارض با چين مي‌تواند چگونه باشد. اين فرضيه‌ در توجيه اين مسئله مطرح مي‌شود كه روسيه در منطقۀ خاور دور و آسياي مركزي با چين اختلاف‌هاي اساسي دارد و در نتيجۀ آشكارشدن اين اختلاف‌ها، روسيه به‌دليل ناتواني در دفاع از مرزهاي گسترده‌اش مجبور خواهد شد با تهديدي كه از اولويت كمتري برخوردار است يعني غرب وارد مصالحه شود. براي درك بهتر و ملموس‌تر فرضيۀ ارائه‌شده واكنش‌هاي هر دو طرف را در شرايط به‌نسبت مشابه تاريخي آن‌ها پيگيري مي‌كنيم تا نسبت به واكنش احتمالي روسيه درك روشن‌تري به‌دست آوريم. تبيين نظري اين مسئله در چارچوب نظريۀ موازنۀ تهديد صورت مي‌گيرد و بر اساس آن نتيجه‌گيري مي‌شود كه روسيه سرانجام گرايش غرب‌گرايانۀ خود را دوباره صورت‌‌بندي مي‌كند، البته نه به‌صورت نوعي همكاري تاكتيكي و موقت با غرب بلكه در جهت ايجاد اتحادي راهبردي و پايدار با آن.