بررسي و نقد روش اتان كلبرگ در بهره‏گيري از منابع امامي در مطالعات شيعيِ امامي

اتان كلبرگ، منتقد شيوة پيشين خاورشناسان در بهره‏گيري و استناد به منابع غيرشيعي در مطالعات شيعه‏شناسي است. بيشترين منابعي كه او از آن‌ها در مطالعات شيعه‏پژوهيِ خود بهره برده منابع امامي، شامل منابع كلامي، حديثي، تاريخي، تفسيري و فقهي است. پژوهش حاضر، با رويكرد توصيفي ـ تحليلي و روش كتاب‌خانه‏اي، در پي پاسخ به اين پرسش‏هاست كه كلبرگ در پژوهش‌هاي امامي خود از كدام منابع امامي و با چه روشي بهره برده است؛ و در اين ‏راستا تلاش مي‏كند ضمن دسته‏بندي منابع اماميِ مورد استفاده در پژوهش‏هاي كلبرگ، درستي و كارآيي روش اين شيعه‏پژوه را در بهره‏گيري از آن‎ها، مورد ارزيابي قرار دهد. در اين بررسي مشاهده مي‏شود در همة موضوع‏هاي مورد بررسي، بهره‏گيري از منابع امامي با وجود شمار فراوان منابع امامي، به‎ويژه حديثي، كلامي و تفسيري، و اشراف ستودني كلبرگ بر آن‌ها، اين منابع عمدتاً به‌ گونه‏اي مورد استناد و ارجاع قرار گرفته‏اند كه ـ هم در موضوع و هم جزئيات محتوايي ـ كلبرگ را در اثبات و تأييد پيش‏فرض‏هاي او ياري مي‎رسانند. ناديده ‎گرفتن برخي شواهد، خطا در برداشت و توجه اندك به اعتبار منابع يا نويسندگان آن‌ها، همراه با غلبة پيش‎فرض‎هاي گوناگوني مانند خاستگاه سياسي شيعه و جعل روايات، از كاستي‏هاي كار كلبرگ به‎ شمار مي‎رود.