مقايسۀ تطبيقي عشاق‌نامۀ عبيد زاكاني و روح العاشقين شاه شجاع كرماني از منظر ساختار ده‎نامه سرايي

ده‎نامه، گونه اي از ادبيات غنايي است كه بيشتر در قرن هشتم سروده شده و در حالات عاشق و معشوق ميباشد، بدين شكل كه بيشتر آنها حاوي ده نسخه نامه به ترتيب يك در ميان ، از زبان عاشق و معشوق به يكديگر است.ده نامه ها از يك طرح و ساختار مشترك پيروي ميكنند ، ساختاري نظير داشتن مقدمه (تحميديه، نعت، سبب نظم كتاب)، بدنه اصلي (تبادل نامه هاي ده گانه بين عاشق و معشوق)، و نهايتاً خاتمه الكتاب (تعداد ابيات، سال سرودن، نام اثر) . قالب اصلي ده نامه ها مثنوي است اما گاه در لابه لاي نامه ها هم غزلي، چاشني مثنوي ميشود. هم سوييها و اشتراكات موجود، و همچنين افتراقات و ويژگيهاي منحصر بفردي كه از لحاظ معنايي و محتوايي بين ده نامه ها وجود دارد، باعث شد برخي پژوهشگران، آثاري را كه تنها داراي موضوع نامه نگاري بين عاشق و معشوق هستند را ده نامه بنامند؛برعكس برخي ادبا تنها آثاري را ده نامه دانسته اند كه داراي ساختار كامل ده نامه ها باشد. در اين پژوهش،ابتدا ضمن معرفي ده نامه و بيان ويژگيهاي صوري و محتوايي آنها ، سعي شده تا تعريف دقيقي از آن ارائه شود و با توجه به اين ويژگيها، منظومۀ عشاق نامۀ عبيد زاكاني با يكي از ده نامه هاي مهم قرن هشتم(دورۀ رواج ده نامه سرايي) مقايسه و بررسي شده است تا بدان طريق ميزان تشابه عشاق نامه با روح العاشقين بعنوان يكي از ده نامه هاي قرن هشتم و امكان ناميدن اين اثر به عنوان «ده‎نامه» اثبات شود.