نظريه اخلاق قرآني علامه طباطبايي و تأثير آن بر هنر انتظار

در اين نوشتار ضمن پاي‌بندي به روش توصيفي _ تحليلي، به طرح نظريه‌ علامه طباطبايي; در باب اخلاق قرآني مي‌پردازيم. آن‌گاه ضمن بيان وجه زيبايي‌شناختي اين اخلاق از منظر علامه، پيامدهاي نگرش ايشان را در هنر انتظار تشريح خواهيم كرد. اهميت اين تأمل از اين روست كه با تطبيق دو نگرش فلسفي علامه در باب زيبايي و اخلاق و توجه به ريشه‌هاي قرآني نظريه علامه، نتايج حاصله بر آموزه هنر انتظار منطبق شده و چشم‌اندازي را براي كار پژوهشي و آفرينش هنري در اين حوزه نوپا ترسيم مي‌نمايد. فرضيه‌هاي اين مقاله كه پس از تشريح در متن نوشتار به عنوان نتيجه بيان مي‌شود، عبارتند از: اولاً اخلاق قرآني مورد نظر علامه معادل تخلّق به اخلاق الهي بوده و غايت زيبايي در حيات انسان نيز رهايي از امر قبيح و معادل اتصاف به جمال الهي است. ثانياً تخلق و اتصاف آدمي به حسن و جمال الهي، در بستر فعليت يافتن فطرت آدمي تحقق مي‌يابد. ثالثاً از آن‌جا كه هدف و فرآيند توليد اثر هنري، فعليت بخشيدن به فطرت انساني از مجراي انعكاس نظام تكوين و تشريع الهي است، مي‌توان گفت كه اين پويايي فطرت، همان طريق مطلوب براي تربيت منتظران و برپايي جامعه انتظار است