بررسي و تحليل جامع رخداد توفان هاي گردوغبار شديد در نيمه شرقي ايران با استفاده از مدل هاي عددي، تصاوير ماهواره اي و داده هاي مشاهداتي

توفان گردوغبار يكي از معضلات زيست محيطي است كه اثرات مخربي بر روي سلامتي انسان، كيفيت هوا و اقتصاد كشورهاي جهان مي گذارد. هدف از اين تحقيق تحليل همديد و شناسايي منشأ گردوغبارهاي وارد شده به شرق ايران و رديابي مسير حركت آن ها مي باشد. ابتدا با استفاده از داده هاي ديد افقي، تصاوير ماهواره اي، شاخص گردوغبار مربوط به ماهواره OMPS و شاخص عمق نوري آئروسل ها (AOD)، توفان هاي گردوغبار شرق ايران طي دوره آماري 2010 تا 2018 مورد بررسي قرار گرفت. سپس داده هاي فشار، سمت و سرعت باد و ارتفاع ژئوپتانسيل و جريان هاي جتي در سطوح مختلف جوي از مركز اروپايي پيش بيني هاي هواشناختي (ECMWF) با قدرت تفكيك مكاني 0.25× 0.25 دريافت شد. در نهايت براي مشخص كردن منشأ شكل گيري توفان از مدل HYSPLITE استفاده شد. نتايج نشان داد كه 46.67 درصد از توفان هاي منطقه به صورت محلي و 33.33 درصد به صورت انتقال يافته از محل ديگر مي باشند و 20 درصد نيز به صورت همزمان رخ داده است. نتايج حاصل از مطالعات ماهواره اي نشان داد كه توفان هاي انتقال يافته معمولاً در جنوب عراق و مركز عربستان شكل گرفته و سپس به سمت منطقه مورد مطالعه انتقال يافته است كه با نتايج حاصل از مدل مقايسه و صحت سنجي شد. بررسي هاي همديدي اين نوع توفان ها نيز نشان داد كه منشأ سينوپتيكي آن ها، باد شَمال مي باشد كه در اكثر موارد همگرايي جت استريم جنب حاره و قطبي، شرايط مطلوبي براي رخداد توفان هاي شديد گردوغبار فراهم آورده است. نتايج توفان هاي شكل گرفته درخود محل نيز نشان داد كه عامل توفان  ناشي از گراديان شديد فشاري، سيكلون و دخالت جريانات رودباد است.