بررسي تطبيقي جايگاه و تقدس آب در قرآن و عرفان اسلامي

A Comparative Study on Status and Holiness of Water in Quran and Islamic Mysticism

آب به رغم جايگاه اساسي و اهميت فوق العاده‌اي كه در زندگي انسان و ساير موجودات دارد، جايگاه حقيقي آن از نگاه قرآن و عرفان به نحو تطبيقي هنوز مورد كاوش قرار نگرفته است و رسالت اصلي آن در جهان و وظايف انسان در قبال آن، به نحو بايسته و شايسته مورد تامل قرار نگرفته است. اين نوشتار، به قدر ميسور نگاهي دارد به جايگاه والاي آب و تقدس آن در عرفان و تطبيق آن با بيان قرآن و نيز باورهاي باستاني ايران زمين؛ در اين نگرش روشن مي‌شود كه نگاه عرفاني، نقشه سير و سلوك الي الله را در آينه آب جستجو مي‌نمايد و نسبت به تامل جدي در آب و دعوت از آن براي حضور در زندگي معنوي فراخوان مي‌دهد و باورهاي باستاني ايران زمين نيز از جوانب مختلف بر تقدس آن پاي مي‌فشارد. از سويي ديگر آب در قرآن، جايگاهي بس والا دارد و به عنوان ضرب‌المثل شناخت و معرفت و رهگذر حكمت و بصيرت معرفي شده و آثار و احكام و آداب بي‌شماري براي آن برشمرده مي‌شود، كما اينكه منشأ حيات و مظهر كثرت و بركت و طهارت و جريان و سيلان و رويش و زايش و... قلمداد مي‌گردد.

The real status of water in the Quran and Mysticism, despite its importance and essential role for human beings and other creatures’ lives, has not been studied comparatively yet. an‎d its main objective in the world and human’s duties towards water have not been considered properly. This paper aimed to take a look at water’s high status and holiness in mysticism comparing to Quran and ancient beliefs of Iran. Findings revealed that Mystical approach, considers water as a mirror in which, one can look for God. This attitude recalls for water’s presence in spiritual life and asks people to think seriously about water. Ancient beliefs of Iran, also, emphasizes on Water’s holiness in many aspects. On the other hand, water has a high place in Quran and has been introduced as the symbol of cognition, knowledge, and a passage to wisdom and insight. Many sentences and rituals have been mentioned about water and it has been considered as the origin of life, symbol of abundance, blessing, purity, motion, germination and generation.