رابطه تقصير و عنصر رواني در حقوق جزا

واژه «تقصير» در حقوق جزا به دو معناي متفاوت به كار رفته است: معناي اعم كه مراد از آن ركن رواني و رابطه ذهني فاعل و جرم است و معناي اخص كه منظور از آن بي‌احتياطي و بي‌مبالاتي است؛ تقصير در اين معنا در مقابل قصد مجرمانه به كار مي‌رود. بسياري از مؤلفان حقوق جزا اين معنا از تقصير را با عناويني چون خطاي غير عمدي و خطاي جزايي تعبير نموده‌اند. در اين تحقيق مقصود از تقصير، معناي اخص كه مرادف با خطاي كيفري است، مي‌باشد. نكته اصلي در تقصير جزايي رابطه آن با ركن رواني است. برخي بر اين اعتقادند كه در جرايم غير عمدي، ركن رواني همان «تقصير» است. گروهي ديگر با توجه به ماهيت عنصر رواني كه امري ذهني است، اموري چون بي‌احتياطي و بي‌مبالاتي را جانشين ركن رواني دانسته‌اند. در رابطه با توجيه عنصر رواني در جرايم مبتني بر تقصير جزايي كه از نوع فعل هستند نه امري ذهني، حقوقدانان پنج توجيه ارائه نموده‌اند.