دستور موقت و ضمانت اجراي آن در رويه قضايي ديوان اروپايي حقوق بشر

Interim Measure and its enforcement in the European Court of Human Rights case-law

ديوان اروپايي حقوق بشر كه رسالت اصلي آن رسيدگي به دادخواست­هاي فردي و دولتي در صورت نقض كنوانسيون اروپايي حقوق بشر و آزادي­هاي اساسي و پروتكل­ هاي الحاقي آن توسط دولت­هاي عضو است، براساس صلاحديد خود يا درخواست خواهان­، بواسطه صدور دستور موقت سعي مي­نمايد تا از فعل دولتي كه محتمل است خسارتي خطير و جبران­ناپذيري بر خواهان تحميل كند، جلوگيري نمايد. اين صلاحيت صراحتاً در كنوانسيون موصوف پيش­بيني نشده است اما در ماده 39 آيين­ نامه داخلي ديوان مورد توجه قرار گرفته است. اين مقاله با بررسي رويه قضايي ديوان به دنبال پاسخ به اين پرسش است كه اين ركن منطقه ­اي در چه مواردي از صلاحيت مزبور استفاده مي­­كند و چه ضمانت اجرايي در خصوص دستورات موقت پيش ­بيني شده است. يافته­ هاي مقاله مؤيد اين مطلب است كه ديوان بطور استثنايي و عمدتاً جهت جلوگيري از نقض مواد 2 و 3 كنوانسيون اروپايي حقوق بشر از گزينه دستور موقت استفاده مي­ نمايد و از آنجا كه موضوع ضمانت اجراي اين نوع دستورات در كنوانسيون و آيين ­نامه ديوان مورد توجه قرار نگرفته است، اين ركن قضايي سعي كرده است از طريق آراي خود و با استناد به ماده 34 كنوانسيون به تدريج زمينه ضمانت اجراي موثر دستورات صادره را فراهم نمايد.

The European Court of Human Rights whose main mission is to consider individual and States petitions in case of the violation of the European Convention on Human Rights and Fundamental Freedoms and its additional protocols, based on the applicant’s request or at its own discretion, tries by indicating interim measures to prevent States actions that might inflict serious and irreparable damage to the applicants. This competence is not specifically enshrined in the Convention, however, it is recognized in article 39 of the rules of the Court. This article, by reviewing the Court’s case-law, investigates to what extent the Court invokes this jurisdiction and whether the interim measures entail enforcement mechanism. The findings of this article show that the Court is using interim measures in an exceptional manner to prevent the violation of articles 2 and 3 of the European Convention on Human Rights. Furthermore, due to the fact that the enforcement of interim measures is not expressly recognized in the Convention or the rules of the Court, the court by its judgments and with referring to article 34 of the European Convention, endeavors to establish an effective enforcement.