نقد و بررسي جرم انگاري مصلحت گرايانه در نظام جمهوري اسلامي ايران

Expediential Criminalization In Islamic Republic of Iran

جرم ‌انگاري مصلحت‌گرايانه به آن دست جرم ‌انگاري‌هايي گفته مي‌شود كه بر اساس اصل مصلحت مشروعيت مي-يابند. مصلحت مفهومي رايج و پركاربرد است كه برداشت‌هاي متفاوتي از آن مي‌شود. به همين دليل در اين مقاله ابتدا به ايضاح مفهومي، ساحت‌شناسي و تعيين معيارهاي آن و تاثير آن بر جرم‌انگاريپرداخته مي‌شود، سپس جايگاه نظري جرم‌انگاري مصلحت‌گرايانه در نظام جمهوري‌ اسلامي ايران بررسي خواهد شد. معيار جرم‌انگاري مصلحت‌گرايانه در نظام جمهوري اسلامي؛ مصلحت نظام است. مرجع تشخيص آن شورايي با انتخاب رهبري تحت عنوان مجمع تشخيص مصلحت نظام است و اين نهاد در شرايطي حق عبور از اصول و نصوص اوليه قانون اساسي و موازين اسلامي را داراست. اين نوع مصلحت‌گرايي تاثير مهمي بر موضوع جرم‌انگاري دارد كه تورم كيفري، سياسي،مقطعي و واكنشي شدن حقوق‌كيفري از جمله نتايج آن است و باچالش‌هاي مختلفي از جمله چالش‌هاي سياسي، حقوقي، اخلاقي، ديني و حقوق بشري روبرو است. بنابر اين پيشنهاد شده است براي كاهش اثار منفي ونگران كننده جرم انگاريهاي مصلحت گرايانه اولا ضابطه مصلحت از مصلحت نظام به مصلحت عامه تغيير كند وثانيا ضوابط دقيق تري براي مصلحت تعريف و مورد استفاده قرار گيرد.

Expediential criminalization is the group of criminalization which are legitimized based on the principle of expediency. Expediency is a common and widely used concept for which different interpretations exist. Therefore, in this study, clarification of the concept, boundaries and determining its criteria and their impact on the criminalization are first addressed and then the position of expediential criminalization is studied in the Islamic republic of Iran government. In the Islamic republic of Iran, the criterion for expediential criminalization is the benefit of the government. The reference for determining it is the council selected by the leader known as “the expediency discerning council”. In some cases, this institution has the right to cross the principles and provisions of the constitution and Islamic laws. This type of expediency has an important impact on the criminalization due to which criminal, political, and periodical inflations and reactive criminal laws occur and it faces various challenges such as political, legal, ethical, religious, and human rights challenges.