جستاري در روائي محروميّت زوجين از «حقّ قصاص»

An Investigation into the Validity of Couples Deprivation of The Right to Qisas

به رغم نظر غير مشهور فقهي كه ارث بردن حق قصاص را براي زوجين در عِداد ساير ورثه محفوظ مي داند قانونگذار در ماده 351 ق.م.ا زوجين را از اين حق محروم دانسته است. به نظر مي‌رسد اكثر فقهاي اماميه تنها با استناد و تكيه بر دليل اجماع و بدون درنظر گرفتن اين كه احكام امضايي، متأثر از جامعۀ عرب پيش از اسلام نيز بوده‌اند ، حكم به اين محروميت داده‌اند. تحقيق حاضر ضمن نقد دليل اجماع مورد ادعا و ساير ادله موافقان محروميت زوجين از حق قصاص، ثابت كرده است كه حجيت اجماع ادعايي، به اثبات نرسيده و قابليت مقابله با عمومات و اطلاقات را ندارد؛ و بر اين اساس، ادله مذكور براي استثناي زوجين از حق قصاص كافي نبوده و با استناد به ادله اي نظير امضايي بودن حكم قصاص و تغييرات جايگاه زوجين از زمان تشريع حكم تا عصر حاضر، همطرازي زوجين با خويشاوندان نسبي در برخورداري از حق قصاص را اثبات مي‌نمايد؛ در نتيجه، ‌مي‌توان ثابت كرد كه زوجين نيز همچون ساير اولياي دم، از حق استيفاي قصاص برخوردار مي باشند و بازنگري در ماده فوق الذكر ضروري است تا بر اساس آن بتوان به ارث بردن زوجين از حق قصاص، وجاهت قانوني بخشيد.

In spite of the notorious jurisprudential view that the inheritance of the right of retribution for couples is reserved for other heirs, the legislator, in Article 351 of the Criminal Code, considers that the couples are deprived of this right. It seems that most of the Imams have been sentenced to this ban only by citing and relying on the reason for the consensus without considering that the sentences were influenced by the pre-Islamic Arab community.The present study, while criticizing the reason for the alleged consensus and other arguments for the exclusion of couples from the right to qisas, has proven that the validity of the alleged consensus has not been proved and is not capable of coping with publicity and communication; and, accordingly, the said evidence to exclude couples from The right to retaliation is not sufficient and, based on evidence such as the signature of the reprisal sentence and the changes in the status of couples from the time of the decree to the present, prove the couples' equal status with relative relatives in enjoying the right of retribution;