شرايط اساسي توافق صلاحيت در حقوق بين‌الملل خصوصي

Fundamental Conditions of Jurisdiction Agreement in Private International Law

امروزه در اغلب نظام‌هاي حقوقي، انتخاب قانون حاكم و انتخاب دادگاه صالح براي رسيدگي به اختلاف‌هاي آتي توسط طرفين در قراردادهاي تجاري بين‌المللي پذيرفته شده است. اين توافق‌ها كه مبتني بر اصل حاكميت اراده و آزادي قراردادي منعقد مي‌شوند به يك اندازه رواج نداشته و توافق انتخاب دادگاه يا شرط صلاحيت به دليل رواج كمتر با ابهامات بيشتري رو به رو است؛ به‌ويژه كه در برخي نظام‌هاي حقوقي، قانون‌گذار صراحتاً در خصوص اين نوع توافق‌ها و شرايط لازم براي انعقاد آن‌ها موضع‌گيري نكرده است. يكي از مهم‌ترين ابهامات پيرامون توافق صلاحيت، شرايط اعتبار و صحت چنين توافقي است. هدف مقاله حاضر اين است كه با روش توصيفي- تبييني و با تكيه بر مقررات برخي نظام‌هاي حقوقي مانند ايران و برخي اسناد بين‌المللي مرتبط، ضمن بررسي مفهوم اين توافق، شرايط لازم براي صحت اين توافق‌ها شامل شرايط عمومي صحت قراردادها و شرايط اختصاصي براي توافق انتخاب دادگاه را در حقوق بين‌الملل خصوصي مورد واكاوي قراردهد. پرسش اصلي اين مقاله اين است كه چه شرايطي براي صحت توافق صلاحيت در دعاوي بين‌المللي ضروري است؟ به نظر مي‌رسد رعايت شرايط صحت عقود مندرج در ماده 190 قانون مدني ايران با توجه به اقتضائات خاص توافق مربوط به صلاحيت براي صحت انعقاد چنين قراردادي ضروري است.

Nowadays, the selection of governing law and competent court in international commercial agreements to resolve the future disputes is acceptable. Nevertheless, The problems and ambiguities regarding the exclusive jurisdiction clauses are considerable because, in some legal systems, the law-makers have not announced their views about these agreements and required conditions for concluding them. This essay seeks to examine the concept of jurisdiction clause private international law and describe the governing principles in this regard. The main question is: which conditions are necessary for making the jurisdiction agreement in international disputes? It seems the conditions expressed in Article 190 of Iranian Civil Code for making valid contracts, considering the requirements of such agreement are necessary in jurisdiction agreement.