گونه‌شناسي آيات نظير در تفسير الميزان با محوريت موضوع شفاعت در سوره البقره

Typology of Similar Verses in “Tafsir al-Mizan” Focusing on Shafa’at (Intercession) in Surah al-Baqarah

از ميان آيات قرآن كريم، كه سراسر روشنايي و نورند، برخي ازآنها به صورت چشمگيري شاخص بوده و موجب روشنگري آيات ديگر شده و مي‌توانند « نظير آيات » ديگر شوند. شــناخت اين گونه از آيات تنها از طريق بهره بردن از تفسير قرآن به قرآن است. در اين ميان تفسير الميزان كه يكي از كارآمدترين تفاسير عصر حاضر است، توانسته با استفاده از روش تفسيري « قرآن به قرآن » و استخراج مقاصد الهي با استناد به آيات نظير، تا حدود زيادي به روشنگري مبهمات برخي از آيات بپردازد. اين پژوهش بر اساس روش توصيفي ـ تحليلي، پس از طرح نظاير آيات در تفسير الميزان و تقسيم بندي انواع نظاير اعم از لفظي و معنوي همراه با نمونه‌ها، به طور موردي به بررسي گونه‌هايي از آيات نظير در موضوع « شفاعت » با محوريت سوره مباركه بقره در تفسير الميزان، پرداخته و اين آيات را به صورت موضوعي دسته‌بندي نموده و گونه‌هاي نظاير لفظي و معنوي آنها را مشخص و دسته‌بندي كرده و ذيل آيات مطرح شده، آورده است. عدم توجه برخي از مفسران به نظايرآيات درموضوع شفاعت سبب گرديده كه اصل شفاعت را نفي كنند يا فقط براي خداوند بدانند ولاغير. از اين رو در خاتمه نظرات برخي از مفسران و علماء را از ديگر تفاسير، پيرامون موضوع شفاعت مطرح كرده و از اين رهگذر به اعتبار سنجي نظاير آيات با موضوع شفاعت، و با توجه به نظرات علامه و نظرات ديگر مفسران پرداخته‌ايم.

Among the verses of the holy Quran which are all illumination, some verses are remarkably prominent, enlighten other verses, and closely correspond to other verses. Understanding such verses is only possible by making use of the Quran-through-Quran interpretation method. “Tafsir al-Mizan”, which is one of the most efficient interpretations of the present age, has managed to greatly illuminate the ambiguity of some verses by using the Quran-through-Quran interpretation method and extracting Divine purposes by citing similar verses. This research work, based on the descriptive-analytic method, has examined some types of similar verses related to the topic of shafa’at case by case focusing on Surah al-Baqarah after specifying similar verses in “Tafsir al-Mizan”, dividing them, both verbally and semantically, and citing some examples. These verses have been thematically classified, and their verbal and semantic similar counterparts have been identified, categorized and mentioned below them. Some commentators’ negligence towards similar verses related to the topic of intercession has led them to reject the principle of intercession or to say it belongs only to God. Therefore, at the end, the views of some commentators and scholars from other commentaries on the subject of intercession have been offered, and hence the similar verses related to the topic of intercession have been validated, considering the views of Allameh Tabatabaei and other commentators.