باز پژوهي مفهوم مسئوليت كيفري هوش مصنوعي (مطالعه موردي خودروهاي خود ران) در حقوق اسلام، ايران، آمريكا و آلمان

A Review of Concept of Criminal Responsibility for Artificial Intelligence ( A Case Study of Self-Driving Cars) in the Law of Islam, Iran, USA and Germany

امروزه هوش مصنوعي در كالبد ربات­ هاي ساخت بشر دميده شده و نقش ربات ­ها با كاربردهاي مختلف نظامي، درماني و غيره در زندگي انسان ­ها رو به افزايش است. همين مسئله سبب شده تا مسائل و مشكلاتي در حوزه حقوق كيفري كشورها به­ وجود آيد. مهم­ترين مبحث حقوق كيفري در مورد هوش مصنوعي به­ خصوص خودروهاي خودران، بحث مسئوليت كيفري آن­ها در صورت بروز حوادث رانندگي در حالت رانندگي خودكار است. براي مشخص شدن مباني مسئوليت كيفري هوش مصنوعي در حقوق اسلام و كشورهاي ايران، آمريكا و آلمان ابتدا بايد دريافت كه مفهوم مسئوليت كيفري در نظام حقوقي آن ها چيست؟ همچنين در مواقع ارتكاب جرم توسط هوش مصنوعي چه كسي مسئول است؟ و اينكه آيا مي ­توان مباني مسئوليت كيفري سنتي كه انسان­ ها را مورد خطاب قرار مي­ دهد را به هوش مصنوعي نسبت داد؟ روش اين تحقيق بر اساس اكثر پژوهش ­هاي حقوق كيفري به لحاظ هدف كاربردي و به لحاظ شيوه اجرا توصيفي ­تحليلي و ابزار گرداوري اطلاعات و داده ­ها اسنادي و كتابخانه­ اي است. يافته­ هاي اين پژوهش نشان مي­ دهد كه علي­رغم و جود شباهت­ ها و تفاوت­ ها ميان اصول حاكم بر مسئوليت كيفري در اسلام و كشورهاي مورد مطالعه، نمي ­توان مباني مسئوليت كيفري سنتي را به هوش مصنوعي تسري داد. زيرا هوش مصنوعي قابليت درك اعمال خود و نتايج آن را ندارد، لذا اخلاقاً و قانوناً نمي ­توان آن را مجازات كرد. ضمن اينكه هوش مصنوعي دركي نسبت به مفهوم مجازات نيز ندارد؛ لذا مي ­بايست در جرايم ارتكابي توسط آن­ها با توجه به شرايط جرم، سازنده، برنامه­ ريز يا مالك را مسئول دانست و مجازات كرد.

Nowadays, artificial intelligence is blown to the brim of human-made robots, and the role of robots with various military, therapeutic and other applications in human life is increasing. This has caused problems and issues in the criminal law of countries. The most important topic of criminal law regarding artificial intelligence, especially automobiles, is the discussion of their criminal liability in the event of accidents in auto driving. To clarify the basics of criminal liability of artificial intelligence in Islamic law and the countries of Iran, the US and Germany, one must first understand what the concept of criminal responsibility is in their legal system. Who is also responsible for artificial intelligence when committing crimes? an‎d can the principles of traditional criminal responsibility addressing human beings be attributed to artificial intelligence? The findings of this study, which have been done through a analytic-descriptive method and data gathering by means of documentary tools, demonstrate that despite the similarities and differences between the principles governing criminal responsibility in Islam and the countries under study, traditional criminal responsibility principles cannot be extended it to artificial intelligence. Because artificial intelligence is incapable of understanding its actions and its consequences, it cannot be morally and legally punished. Furthermore, artificial intelligence is also incomprehensible to the concept of punishment, therefore in the case of crimes committed by them, according to the circumstances of the crime, the creator, planner or owner must be held responsible and punished.