تعيين نرخ لغزش بلندمدت گسل‌هاي پهنه شرقي فلات ايران با استفاده از مدل‌سازي اجزاي محدود كينماتيك

قرارگيري فلات ايران در كمربند لرزه‌خيز آلپ-هيماليا باع شده تا خطرپذيري لرزه­اي براي اكثر مراكز جمعيتي ايران بسيار بالا برآورد ­شود؛ بنابراين تعيين نرخ لغزش گسل­ها، تعيين ميدان­هاي سرعت و كرنش فلات ايران به منظور تعيين خطر لرزه­اي فلات ايران از اهميت بالايي برخوردار است. به همين جهت، هدف اصلي در اين مقاله، برآورد نرخ لغزش بلند مدت گسل­هاي پهنه­ي شرقي فلات ايران با استفاده از تلفيق مشاهدات ميدان سرعت ايستگاه­هاي شبكه ژئوديناميك كشور، توزيع جهت تنش­هاي اصلي حاصل از مدل­هاي جهاني و نرخ لغزش­هاي بدست آمده از مشاهدات زمين­شناسي قرار گرفته است. به منظور تلفيق داده­هاي ذكر شده و تعيين مقدار نرخ لغزش، از مدل­سازي اجزا محدود كينماتيكي (Neokinema) استفاده شده است. براي بدست آوردن بهترين مدل، سه پارامتر تنظيم‌كننده در نظر گرفته شد و در نهايت با انجام آناليز حساسيت براي سه معيار خطاي كه متناسب با سه دسته ورودي (نرخ لغزش، مشاهدات ژئودتيكي و جهت تنش­هاي اصلي) مي­باشند؛ مدل بهينه انتخاب شد. براي اين مدل انتخابي، معيار­هاي خطا به حدود انحراف معيار­ داده­هاي ورودي محدود شد و نرخ لغزش گسل­هاي پهنه شرقي با عدم قطعيت 1 ميلي­متر در سال محاسبه شد. همچنين به منظور صحت‌سنجي نتايج به دست آمده از مدل، مقادير نرخ لغزش­ براي گسل­هاي­ كوه‌بنان، دشت بياض، نه­غربي و نايبند، با نتايج به دست‌آمده از مطالعات زمين­شناسي داراي سازگاري مطلوبي است به‌طوري‌كه اختلاف نتايج بدست آمده كمتر از 1 ميلي­متر در سال است.

Since Iran plateau is located in the Alpine-Himalayan Orogenic belt, it is recognized as a region with a high seismic risk. Thus, investigation of geodynamic activities of the faults, their slip rates and corresponding deformation fields is very important for quantification of possible seismic risk in this region. The aim of this study is to analyze the tectonic features of eastern part of Iran plateau and determine the long-term slip rates of active faults in this part. To do so, the velocity vectors of geodynamic stations, the directions of principal stresses from global models and fault slip rates derived from different geological sources are assimilated using kinematical finite element model (Neokinema) to derive the optimum slip rates on the fault surface. Neokinema uses three controlling parameters to run the model. These parameters are determined by sensitivity analysis. The final slip rates using this model are determined with the error of 1 mm/yr. To validate the results of Neokinema model, the slip rates of KouhBanan, Dasht-e Bayaz and Nayband faults computed from the model are compared with those of geological observations which illustrate a good consistency between model prediction and geologic observations